Maand: augustus 2013

Nog een laatste verhaal om de reis af te maken.Tijdens onze rondtocht over het eiland zijn we het Lagarfljót gepasseerd. Een bekend meer vanwege het Lagarfljótsormurinn. Klinkt het al bekend? Volgens oude volksverhalen en ooggetuigen leeft er in het meer een groot, slangachtig monster. Voor een goede foto van dit monster is zelfs een bedrag van 500.000 ISK uitgeloofd! Zou het niet mogelijk een verdwaalde of ingesloten bultrug kunnen zijn? Eentje die zich in de loop der jaren heeft aangepast aan het zoete water? Just food for thought…….tenslotte lijkt de gekromde rug wel iets op een slang!

23 dingen die je niet mag missen! Tijd om de balans op te maken. Dettifoss, Blue Lagoon, Geysir, Walvissafari, Mývatn, Akureyri, Hallgrímskirkja, Þingvellir, IJslandse vogels… bij de eerste telling kom ik maar op 9. Dat is nog niet eens de helft!

Hoe hebben we al die andere dingen dan niet kunnen zien, beleven of ervaren? Nadere inspectie leert (gelukkig) dat we een lokaal geothermisch meer ook wel kunnen afstrepen, evenals een wandeling in een nationaal park van IJsland, waarmee we al op 11 van de 23 komen.

Het blijkt gewoon dat we voor alle andere dingen als diverse musea, nog meer wandelingen, nog meer ‘uithoeken’ met allerlei prachtigs etc. etc. geen tijd meer beschikbaar hadden. Daarmee kun je tegelijkertijd concluderen dat we nog wel eens terug kunnen gaan….. :-D.

Reykjanes of de binnenlanden zijn voor ons nog onontdekt gebied, net als de ‘gespreide vingers’ links bovenin. Of mogelijk is het leuk om eens dwars door te steken? Avontuurlijk in elk geval zeker!

Om met een spreuk in het IJslands af te sluiten: ‘gerir ferđast langt, margar sörgur’. Toch niet begrepen? Het betekent: ‘wie verre reizen doet, kan veel verhalen’ en zo is het maar net!

We zijn weer terug in Reykjavík, hetgeen rookbaai betekent. De stad dankt haar naam aan de stoom van de warme bronnen die voor rook werd aangezien. Tot vlak voor WO2 deden de huisvrouwen hier hun was. Nu dient het warme water voor de stadsverwarming.

In de 19e eeuw werden er in de stad veel houten gebouwen neergezet. Deze behoorden meestal toe aan welgestelde Deense kooplieden of aan Noren die op IJsland met de walvis- en haringvisserij waren begonnen. Hout bleef echter een duur en moeilijk verkrijgbaar artikel, waardoor een houten skelet van een huis vaak bekleed werd met ijzeren golfplaten. Dit is nog steeds karakteristiek voor veel dorpen. Na een grote uitslaande brand in Reykjavík (1915) werden nieuwe houten huizen in steden en dorpen officieel verboden. Hout maakte plaats voor gewapend beton dat evenals de golfplaten vaak in de bontste kleuren wordt geverfd.

We zijn ook weer terug bij onze Leif (Leifúr Eiríksson). Hij wordt in de volksmond Leif de Gelukkige genoemd nadat hij een keer het leven van 15 schipbreukelingen redde.
Als je de verhalen, in dit geval de Eiríks saga, mag geloven heeft Leif ook als eerste Europeaan voet op Amerikaanse bodem gezet. Dit was al 500 jaar voor Columbus Amerika ontdekte! New Foundland werd door hem Vinland (wijnland) genoemd. Waarom is niet duidelijk, er wil geen druif groeien.

Leif staat fier voor de, voor ons inmiddels welbekende, Hallgrímskerk. Basaltkolommen waren de belangrijkste inspiratiebron voor het ontwerp. Met een beetje fantasie kun je er zelfs een reuzenvulkaan in zien.

De laatste dagen gaan we nogmaals ons geluk beproeven op een walvisjacht en gaan we ons tegoed doen aan een duik in de Blue Lagoon.
Niet gek toch?

Snæfellsjökull is een oude vulkaan waarvan de krater vrijwel geheel bedekt wordt door een kleine ijskap en waarvan de westzijde grotendeels bedekt is met lava. De vulkaan verwierf vooral bekendheid door Jules Verne’s boek ‘Reis naar het binnenste der aarde’ (1864). In dat boek wil de Duitse geoloog Otto Lidenbrock een tocht naar het middelpunt van de aarde maken. Hij daalt via Snæfellsjökull af maar wordt na tal van onwaarschijnlijke avonturen en ontmoetingen op Sicilië (!) weer uitgespuugd.

Op een heldere dag is Snæfellsjökull met het blote oog zelfs vanuit Reykjavík zichtbaar. Toch een afstand van zo’n 120 km. Sommigen beweren dat deze oude vulkaan magische krachten bezit.Waar of niet waar, het is een feit dat de vulkaan op iedereen een grote (magische?) aantrekkingskracht uitoefent.

Aan de voet hiervan vind je o.a. het kleine plaatsje Djúpalónssandur, bekend om 4 machtige hefstenen. Zonder deze stenen zouden eeuwen van visserijtraditie zomaar vergeten worden. De grootste steen, Fullsterkur (de naam zegt alles, toch?) weegt 155 kilo, de volgende, Hálfsterkur, 140 kilo. Daarop volgt Hálfdrættingur, de zwakkeling, van 49 kilo en tenslotte Amlódi, de nutteloze, van slechts 23 kg. Het gewicht verschilt hier en daar wel wat, zo vermeldt een andere bron dat de stenen resp. 154 kg, 100 kg, 54 kg en 23 kg wegen. Het principe is verder wel hetzelfde. Een beetje visser moest toch in elk geval de 2 lichtste stenen op een rotsrichel op heuphoogte kunnen tillen. De kleinste steen is nu gebroken, misschien na de zoveelste poging van een niet zo sterke toerist? 🙂

Deildartunguhver heeft de grootste hete bron van IJsland en misschien wel van de wereld. Hij levert 180 liter kokend heet water (97ºC) per seconde! Het water wordt gebruikt om 2 naburige dorpen en de kassen te verwarmen. Een mistig gebied! 😉

In Glaumbær zien we voor het eerst hoe IJslanders vroeger woonden en dan zien we vooral de woningen van welgestelde boeren. In de 18e en 19e eeuw leefde een groot deel van de bevolking in veel eenvoudiger optrekjes; vaak vochtige en tochtige krotten met één of twee kamertjes.

De huizen zijn opgetrokken uit hout en bekleed met een 1 m dikke laag plaggen als muren. Het dak is met gras begroeid en past daardoor mooi in het landschap. De schuine stand van het dak was heel belangrijk. Te steil betekende niet genoeg vocht voor het gras, waardoor het gras niet meer groeide, de aarde uitdroogde en het dak ging scheuren. Te plat en het dak zoog zich vol water met als gevolg lekkage of, nog erger, ineenstorten.

Hoewel heerlijk koel in de zomer kon het in huis akelig koud zijn in de winter. Toch moest men het alleen met warme truien en menselijke warmte doen. Tot 1947 waren deze huizen nog bewoond!

Hier ligt ook Snorri Þorfinsson, de eerste Amerikaan geboren uit Europese ouders, begraven. Zijn moeder, Gudrídur, één van IJsland’s ontdekkingsreizigers, probeerde zich samen met haar man Þorfinnur in 1004 in viking Vinland te vestigen en bracht daar dus het eerste blanke kind in Amerika ter wereld.

In Eiríksstadir leren we over het leven en welzijn van Eiríkur Rauđi. In zijn 12 m lange ‘langhuis’ woonden maar liefst 30 mensen: Erik , zijn vrouw en hun twee kinderen samen met de nodige slaven. Elke groep had zijn eigen kant van het huis met nog een aparte vide voor alle maagden.

Hoewel IJslanders het niet graag toegeven waren Erik en zijn vader eigenlijk Noren. Hoe dan ook, Erik is de geschiedenis ingegaan als de eerste Europese kolonist op Groenland. Na zijn verkenning zocht hij thuis vrijwilligers die definitief met hem naar Groenland wilden. Slechts 14 van de 25 schepen bereikten de overkant. Het leven was hard!

Denk je aan het noorden, dan denk je aan walvissen. Commerciële walvisvangst werd tot eind jaren ’80 volop in IJsland bedreven. Speciaal uitgeruste schepen harpoeneerden pot- en vinvissen en sleepten ze naar walvisstations, waar ze vervolgens in de openlucht werden geslacht.

Busladingen met toeristen werd de gelegenheid geboden om dit gruwelijke spektakel van dichtbij te bekijken.

Er ontstond een enorme internationale oppositie tegen deze slachtpartijen hetgeen resulteerde in een boycot van IJslandse vis, schaal- en schelpdieren op initiatief van Greenpeace. Met een dalende economie ten gevolge van de boycot trok IJsland zich in 1992 terug uit de Internationale Walviscommissie omdat de commissie zich toch alleen maar zou richten op een totaal vangstverbod. Opiniepeilingen uit die tijd laten zien dat 80% van de bevolking vóór de walvisvangst was. Pas in 2002 werd IJsland weer toegelaten tot het IWC en vanaf 2003 wordt er weer op walvissen gejaagd.

In ons hotel staat er een grote fles (walvis) levertraan bij het ontbijtbuffet, dus kennelijk zijn er nog steeds mensen die in dit ‘gezondheidsmiddel’ geloven.

Wij gaan ook op jacht, al is het dan op een iets andere manier. Warm ingepakt vertrekken we op vissersboor ‘Faldur’ richting zee. Al bijna meteen komt een ‘harbour porpoise’ ons gezelschap houden. Even later voegen zich daar 2 ‘white beaked dolphins’ bij die ons met hun capriolen vermaken. Onze hoop op een walvis groeit daarmee, want deze dolfijnen lijken graag met walvissen te spelen door telkens tegen ze aan te botsen. Leuk spel?

De boot gebruikt geen sonar want dat schijnt de walvissen te desoriënteren met als gevolg de nu bekende massa strandingen. Opeens spuit een grote bultrug walvis een straal water de lucht in. We hebben geluk!!