Maand: juli 2014

Bath, mooi gelegen aan de rivier Avon (hetgeen grappig genoeg ook ‘rivier’ betekent), is na Londen de drukst bezochten toeristenplaats in Engeland. De naam Bath zegt veel over de stad: naar Bath komen en kwamen de mensen om te baden.

Volgens een legende ontdekte de Keltische koningszoon Bladud het helende water. Omdat hij aan lepra leed was hij verbannen. Zijn eveneens zieke varkens hadden in het moerasland de warme bronnen gevonden. Het bleek dat de dieren op wonderbaarlijke wijze genazen nadat ze met het water in aanraking waren gekomen. Uiteraard werd de bron hier vereerd als een heilige plaats.

Later namen de Romeinen het gebruik over en noemde deze heilige plek naar de Keltische godin Sulis, de godin van de genezende bronwateren. Sulis werd beschouwd als het inheemse equivalent van de Romeinse godin Minerva. Anders dan bij ‘gewone’ Romeinse baden, die door de plaatselijke bevolking werden bezocht voor de dagelijkse hygiëne, kwam men van heinde en verre naar de bronnen van Sulis Minerva voor genezing van allerlei kwalen en voor verlichting van andere ‘kwaden’.

Onder Christelijke invloed werden er tal van gebouwen rondom de bron gebouwd. De zo ontstane stad werd langzaam maar zeker uitgebreid in de vorm van een natuurlijk lijkend amfitheater. Het geheel, omgeven door heuvels, bestond uit veel gebouwen opgetrokken uit een wittige lokale steensoort, de zogeheten ‘Bath stone’. Tegenwoordig is de stad uitgegroeid tot een beroemd kuuroord. Beroemd om haar 2000 jaar oude Romeinse baden en de Gregoriaanse stadsarchitectuur, die Bath al in de 18e eeuw tot een stijlvolle bronbadplaats voor de ‘happy few’ maakte.

Sinds 1987 staat Bath op de Werelderfgoedlijst! In 2009 werd er rekening mee gehouden dat de erfgoed status zou worden ingetrokken vanwege een enorm woningbouwproject, maar de commissie besloot, in al haar wijsheid, om de status toch te handhaven. De Romeinse baden zijn door de eeuwen heen altijd in gebruik gebleven en herbouwd. Toen het Christendom aan invloed won werd de heilige tempel van Sulis Minerva neergehaald. Brokstukken hiervan zijn hergebruikt voor de bouw van de abdij van St. Peter, het nieuwe religieuze centrum wat ook nu nog fier naast het oude badcomplex staat. Op een gegeven moment werd Bath een bisschopsstad, waarmee de verantwoordelijkheid van de baden onder de bisschop viel. De eerste bisschop gaf het grote bad bij de abdij onmiddellijk een nieuwe naam: ‘King’s Bath’, naar Koning Hendrik I.

Kort na 1500 kreeg Bath te maken met een economische depressie, waardoor het stadsbestuur zich meer en meer ging richten op de exploitatie van de bronbaden die ondertussen in het bezit waren gekomen van het stadsbestuur. Er werden nieuwe baden -en alles wat daarbij hoort – gebouwd voor de rijke clientèle, waaronder het ‘Queen’s Bath’ speciaal voor de vrouwen. In 1574 kwam Koningin Elizabeth op bezoek, waarna Bath overstroomd werd door plezierbaders. Bath werd ‘the place to be’ voor de aristocratie!
Vandaag de dag wordt er niet meer gebaad in de Romeinse gebouwen. In de stad bevindt zich (natuurlijk) wel een moderne variant van de oude baden.

In 1661kwam men voor het eerst op het idee om het mineraal houdende bronwater te promoten als heilzaam drinkwater. De eerste pomp werd geïnstalleerd bij het ‘King’s Bath’. Dit bleek een schot in de roos. Nog geen 50 jaar later was het drinken van bronwater een belangrijker reden om naar Bath te reizen dan het baden zelf. De eerste ‘Pump Room’ verscheen in 1706. We besluiten deze ‘Pump Room’ wat nader te bekijken door er te gaan lunchen. Een mooie plek om even uit te rusten en alle opgedane indrukken te verwerken. Vanuit de stijlvolle all met kroonluchters hebben we uitzicht op de stomende thermen, genieten we van een heerlijke lunch en een verrukkelijke afternoon tea, terwijl er een live orkestje zachtjes op de achtergrond speelt. Met recht een luxe ambiance!
Mocht je te weinig tijd  hebben om aan tafel willen lunchen of mocht de wachttijd te lang voor je zijn, dan kan je aan de speciale bar een glas bronwater laten tappen. Terwijl je dan geniet van het uitzicht heb je toch de gelegenheid om te overpeinzen hoezeer de wereld veranderd is sinds de Romeinse tijd. 😔

Ongeveer 15 kilometer ten noorden van Salisbury ligt het indrukwekkendste pre-historische monument van Groot Brittanië: Stonehenge. Het mysterieuze stenen complex zelf is eigendom van de Kroon, maar het wordt beheerd door de ‘English Heritage’ organisatie. De steencirkel staat sinds 1986 ook op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. De verwachtingen van de vele bezoekers zijn dan ook hoog gespannen.

Volgens de Dominicus reisgids zijn bezoekers echter vaak teleurgesteld en dan vooral door de weinig tot de verbeelding sprekende directe omgeving van het monument. Het ‘House of Commons’ (Lagerhuis) noemde de faciliteiten voor bezoekers eens ‘een nationale schande’ en de ‘English Heritage’ organisatie overweegt zelfs ergens anders een kopie van het monument op te richten, zodat ze de enorme stroom aan bezoekers beter kunnen ‘hanteren’. Wij laten ons niet ontmoedigen door al deze onheilstijdingen, er zijn nu eenmaal dingen die je met je eigen ogen gezien moet hebben!

De weg naar Stonehenge is duidelijk aangegeven. Niemand rijdt zomaar voorbij aan de grote stenen cirkel omdat de hoofdweg naar zuid-west Engeland (A303) je precies langs het monument voert. Het is echt een hele aparte gewaarwording om zo opeens die enorme stenen midden in het landschap te ontdekken, terwijl je dan nog een heel rondje moet rijden om bij de ingang te komen. Onze fototoestellen hebben het geweten. Gelukkig digitaal, dus deze eerste sessie kan gevoegelijk en zonder spijt de prullenbak in. 😊

Vanaf het informatie centrum word je met een treintje naar het eigenlijke monument gereden. Op deze manier wordt de constante stroom bezoekers gereguleerd. Een wijde boog aan wandelpaden ligt rondom de cirkel. Typisch engels bestaat de barrière uit een laag gespannen metalen draad. Een grens die door iedereen gerespecteerd wordt. De mensen staan nog net niet in de rij voor de plek met de ‘beste blik’ op dit unicum. 😉

Al 5000 jaar bevindt zich op deze plek een cirkelvormige greppel met een diameter van 100 meter en omgeven door een buitenwal. De meest recente datering voor de bouw van Stonehenge is bepaald op 2300 voor Christus, driehonderd jaar later dan tot nu toe werd aangenomen. De grote zandstenen monolieten met dwarsbalken werden als eerste gepositioneerd. Daarna kwamen de zogenaamde ‘bluestones’, die in een halve cirkel aan de binnenkant van de grote steencirkel werden geplaatst.
Volgens de legende heeft tovenaar Merlijn deze stenen van blauwgrijs dolorit – een kostbaar materiaal wat ook gebruikt werd voor het maken van stenen bijlen – uit Wales hierheen gebracht. Het raadsel van de functie van al die stenen is echter nog altijd onopgelost. Onderdeel van het geheel is de zogenaamde ‘Altar Stone’, die het middelpunt van de cirkel lijkt te vormen. Volgens kenners moet deze naam beslist niet letterlijk geïnterpreteerd worden. Deze naam, net als die van de ‘Slaughter Stone bij de ingang van de ringwal, stamt nog uit de tijd dat men onder de misconceptie leefde dat Stonehenge een heiligdom was waar mensenoffers gebracht werden………

In de loop der eeuwen hebben onderzoekers veel aanwijzingen gevonden die erop wijzen dat het Stonehenge complex mogelijk heeft gefunctioneerd als een soort kalender. De oostelijke Station Stenen wezen samen in de richting van de zonsopgang op 21 juni, de westelijke Station Stenen daarentegen gaven de richting van de zonsondergang op 21 december aan. Natuurlijk was dit alles vroeger van praktisch belang voor de landbouw.

Bij terugkomst in Nederland lezen we een NOS berichtje (2-9-’14), waarin wordt gesteld dat een eeuwenoud raadsel over Stonehenge nu, door de droogte van het afgelopen jaar, is opgelost. Al sinds mensenheugenis vormt Stonehenge geen complete cirkel en ruziën wetenschappers over de vraag of dat vroeger mogelijk wel zo is geweest. Een toeval bracht uitkomst. Doordat de tuinslang van de beheerder te kort was, kon het gras bij de steencirkel niet worden besproeid. Hierdoor ontstonden bruine plekken in het gras. Eén van de opzichters ontdekte dat de dorre plekken precies ontstonden op die plaatsen waarvan hij dacht dat er ooit stenen hadden gestaan die de cirkel zouden completeren. Zelfs zoveel jaren later is de grond daar nog zo anders van samenstelling dat het invloed heeft op de plantengroei aldaar. De beheerder denkt er nu over om bij een volgende droogte ook andere delen van het pre-historische monument niet te besproeien in de hoop ook daar ‘ontdekkingen’ te doen. We zijn op alles voorbereid………😃

 

Hop, een plant waarvan de vruchtkegels of hopbellen gebruikt worden als conserveer- en smaakmiddel bij de bereiding van bier (het maakt het bier bitter), wordt al sinds de 16e eeuw in zuid-oost Engeland, en dan met name in Kent, verbouwd. In het Victoriaanse tijdperk (1837 – 1901) vormde het zelfs de grootste industrie van het land en werd meer dan de helft van alle hop hier geproduceerd. De vruchtbare grond en het milde klimaat bleken ideaal voor de verbouw van hop. Het opzetten van hopvelden kostte echter wel erg veel geld, maar omdat de boeren in deze streek tot de rijke bovenlaag behoorden, was dat niet echt een probleem.

De hop wordt geoogst in september of oktober. Seizoenarbeiders uit Kent, Londen en Sussex werkten dan zo’n zes weken op de hopvelden. Vervolgens werd de hop te drogen gehangen in zogenaamde ‘oast houses’ (hopsilo’s). Deze hopsilo’s werken een beetje zoals een droogtrommel. De witte kap bovenop de silo is cilindervormig en draait m.b.v. een windvaan. Op deze wijze kan er lucht naar binnen, terwijl er vocht naar buiten kan ontsnappen. Door heel Kent kun je deze hoptorens nog steeds vinden, al zijn de meesten tegenwoordig verbouwd tot woonhuizen.

Na het drogen werd de hop verkocht aan de diverse bierbrouwerijen. Vandaag de dag wordt er nog steeds hop verbouwd in deze streek, maar niet meer in de mate van weleer. Aan het einde van de 20e eeuw werd ‘lager’ (pils) n.l. een stuk populairder dan bier en voor het bereiden van pils is minder hop nodig.
Wist je trouwens dat………pils altijd bier is, maar bier geen pils? Pils is een soort bier, terwijl bier de overkoepelende naam is voor de diverse biersoorten. Het verschil tussen bier en pils is eigenlijk in twee zinnen uit te leggen: ‘bier is een soort drank’ en ‘pils is een soort bier’. Pils is wel het meest gedronken biertje in Nederland, waardoor het door de meeste mensen vaak bier genoemd wordt en er toch weer verwarring ontstaat. 😖

Canterbury is een stad in het graafschap Kent, vooral bekend vanwege haar prachtige kathedraal en vanwege de ‘Canterbury Tales’; verhalen met een ondeugend randje.

Het verhaal van de kathedraal begint in 597 als paus Gregorius een priester, genaamd Augustinus, naar Engeland stuurt. Als Augustinus voet aan wal zet krijgt hij van de toenmalige koning een kerk cadeau. Je kunt het minder treffen, nietwaar?
Toen Augustinus echter werd bevorderd tot aartsbisschop besloot hij zijn eigen kathedraal te bouwen binnen de stadsmuren van Canterbury.
Het verschil tussen een kerk en een kathedraal? Een kerk is het bedehuis van een parochie, dwz een wijk in een plaats, terwijl een kathedraal het bedehuis is van een bisdom. Een bisdom is een verzameling van parochies, waarvan de bisschop aan het hoofd staat. Een kathedraal is vaak mooier en groter dan een kerk. Het is maar dat je weet 😏.

‘Onze’ kathedraal kent een lange geschiedenis met vele verhalen. Als er echter één verhaal het vermelden waard is, is dat wel dat van de moord op Thomas Becket in 1170. Becket werd door de koning aangesteld als aartsbisschop in de hoop de Kerk meer onder controle te krijgen. Becket richtte zich evenwel naar de paus i.p.v. naar de koning, waardoor het koninklijke plan tot mislukken gedoemd was. Het verhaal gaat dat de koning vervolgens gefrustreerd uitriep: ‘wie verlost mij van deze bemoeizieke priester?’ De rest laat zich raden.

Kort na zijn dood (Becket werd vermoord in de kathedraal) vonden er enkele wonderen plaats. Welke wordt niet verteld, maar deze wonderen werden wel toegeschreven aan Thomas Becket. Hij werd daarom heilig verklaard in 1173. De kathedraal werd daarmee een bedevaartsoord. Wonderlijk hoe het kan verkeren :).

Er komen nog steeds veel pelgrims uit de hele wereld naar deze heilige plek. Zo’n bezoekje is dan ook absoluut de moeite waard. De kathedraal is met het voortschrijden der jaren verschillende keren zwaar beschadigd geraakt, maar nadien telkens weer met aandacht in ere hersteld. Wel kent het gebouw daarom diverse bouwstijlen. Wat bijzonder is zijn de Middeleeuwse muurschilderingen die nog in de kerk te vinden zijn en de prachtige glas-in-lood ramen, waarvan sommige ook nog uit de Middeleeuwen dateren. Er is echt heel veel te zien en te bewonderen in deze kathedraal.

‘The Canterbury Tales’ is een verzameling verhalen van een groep pelgrims die besluiten van Londen naar Canterbury te reizen om het graf van Thomas Becket te bezoeken. De bedevaarders ontmoeten elkaar in een herberg in Southwark. Om de tijd te doden en ‘ter lering ende vermaak’ besluiten ze ieder vier verhalen te vertellen. Twee op de heenreis en twee op de terugreis. De beste verhalenverteller zal dan door de anderen getrakteerd worden op de gratis avondmaal. De herbergier, die met het voorstel gekomen was, zal aan het eind van de trip de winnaar bekend maken. Het gezelschap is zeer gevarieerd en bestaat uit mensen uit alle lagen van de bevolking. Zo zijn er een ridder, een priores, een zeeman, een molenaar en een vrouw uit Bath. Deze verscheidenheid komt ook tot uiting in hun verhalen.

In een fantastisch museum midden in Canterbury leren we alles over het verhaal van de ridder, waarin twee ridders verliefd zijn op dezelfde vrouw met alle ellende van dien. Of over het verhaal van de molenaar, waarin hij vertelt over een oneerlijke klerk die iets probeert met de vrouw van de timmerman. En wat te denken van het verhaal over een zoektocht naar datgene wat een vrouw het meest begeert? Ik weet niet meer wiens verhaal dat was, maar intrigerend is het wel. Zo lopen we langzaam door de oude kerk, terwijl we luisteren naar vijf verschillende verhalen en ondertussen genieten van kunstig gemaakte voorstellingen die aan onze ogen voorbij trekken. Lichteffecten en onverwachte wendingen worden niet geschuwd. Al met al een belevenis om te onthouden.

Zeshonderd jaar na dato zijn ‘The Tales’ nog steeds populair. Chaucer’s kracht was dat hij zijn verhalen in het engels schreef en niet in het latijn of frans wat toen gebruikelijk was. Hiermee was zijn werk toegankelijk voor alle lagen van de bevolking. Helaas verloopt de tocht voor de verhalenvertellers toch niet helemaal zoals gepland. Aan het einde hebben niet alle bedevaarders hun verhalen verteld, waardoor de herbergier ook geen winnaar kan kiezen. Wat nog erger is……..de hele groep is niet eens in Canterbury geweest! Waarom niet? Om de eenvoudige reden dat Geoffrey Chaucer al overleed voordat zijn verhalenbundel af was.

Het zuiden van Engeland heeft de beste temperaturen en de minste neerslag. Ideaal voor een korte vakantie!

Voor velen zijn ‘the white cliffs of Dover’ de eerste kennismaking met dit gedeelte van Engeland. Jaren geleden, toen we ooit met de boot overstaken voor een weekendje Londen (opa en oma 25 jaar getrouwd), gold dat ook voor ons en vond ik het al een enorm imposant gezicht. Nu, weliswaar vanuit een heel ander gezichtspunt, is het absoluut niet minder indrukwekkend. Deze witte kliffen, die voornamelijk bestaan uit krijtgesteente, zijn ontstaan door eeuwenlange blootstelling aan de natuur. De erosie is ongeveer één centimeter per jaar, maar er kunnen soms grotere stukken afbreken. Het is dus niet aan te raden op de rand te gaan staan of aan de voet van de rotsen te lopen!

Overal in de wereld kennen ze, tenminste de oudere generatie onder ons (haha), het liedje uit de tweede wereldoorlog waarin Dame Vera Lynn (geboren 20 maart 1917) de witte kliffen van Dover bezingt en ze daarmee tot nationaal symbool maakt:
‘There’ll be bluebirds over
The White Cliffs of Dover
Tomorrow, just wait and see………..’

In 1940 kreeg ze haar eigen radioprogramma (Sincerely Yours) waarin zij boodschappen doorgaf aan soldaten in het buitenland en verzoeknummers zong. Ze bezocht ook ziekenhuizen om jonge moeders te interviewen en hun berichten aan hun echtgenoten overzee door te zenden. Ze trad eveneens op voor de Britse soldaten in het buitenland, b.v. in Birma, het tegenwoordige Myanmar. Ze kreeg hierdoor de bijnaam ‘The Forces’ Sweetheart’. In 1942 nam ze het liedje ‘We’ll meet again’ op, wat enorm bleek aan te slaan bij velen die tijdens de oorlog van hun geliefden waren gescheiden. Dit lied en haar ‘White Cliffs of Dover’ behoren tot de beroemdste liedjes uit die jaren. In 1975 werd Vera Lynn in de adelstand verheven.
Grappig weetje: de Volkskrant van 20 maart j.l. meldt: ‘Dame Vera Lynn viert haar 90-jarig jubileum in de showbizz met een nieuw album. De ‘lieveling van de strijdkrachten’ uit de tweede wereldoorlog kondigde de verzamelplaat vandaag op haar 97ste verjaardag aan.’ Ongelooflijk toch?

Terug naar de eigenlijke krijtrotsen. Wij maken een prachtige wandeling langs de toppen en genieten van de ‘hustle and bustle’ van de drukke haven diep beneden ons. Wat een tegenstelling! De overweldigende rotsen hebben zo hun eigen namen, waarvan ‘Cliff Shakespeare’ ons het meest bekend in de oren klinkt. Eind 2012 is de National Trust er, met behulp van het publiek, in geslaagd een ontbrekend stuk klif van 1,3 km te kopen, waardoor de hele rotspartij nu door hen beheerd wordt en weer voor een tijdje veilig is gesteld.

Naast deze kliffen is ook ‘Beachy Head’, net voorbij Eastbourne, de moeite van het bezoeken waard. De top ligt maar liefst 170 meter boven de zee. Via een lange trap kun je afdalen naar het strandniveau. Terwijl ik bovenaan de boel in de gaten houdt ☺️, genieten de anderen van een beetje strandplezier.

Wie kan het beste een steentje over het water scheren? Kun je ook surfen op de kiezels?
En bovenal hebben we wel elk facet op de foto? De tijd vliegt voorbij!

In Eastbourne zelf rijden we langs de pier. Elke zichzelf respecterende badplaats heeft een pier. Die van Eastbourne is één van de meest populaire attracties in Engeland. Vooral door de Victoriaanse promenade lijkt het alsof je terug gaat in de tijd. Helaas kunnen wij dit niet zelf ervaren, want dezelfde avond brandt de hele pier af. Een gebeurtenis die uitgebreid op het lokale nieuws wordt behandeld compleet met tranen en tal van herinneringen van de omwonenden. Het idee is dat de pier nu zo snel mogelijk en in oorspronkelijke staat moet worden herbouwd……….als er tenminste voldoende geld beschikbaar is.