Drenthepad: kaarten 3 & 4

Tussen alle drukke bezigheden van dit weekend door maken we tijd voor weer een stukje Drenthepad. Niet te ver, zo’n dikke tien kilometer lijkt prima om de dag te beginnen en tegelijkertijd energie over te houden om de werkklus van de afgelopen dagen naar behoren af te ronden. Welgemoed gaan we op stap. Het is weliswaar fris met zo’n vijf graden, maar er is weinig tot geen wind en de zon laat zich zelfs af en toe voorzichtig zien. Aan de (weer)omstandigheden ligt het niet!

Ons startpunt is snel gevonden en even later lopen we over een zogenaamde ‘MTB route’, een zanderig en modderig pad. Ik leer dat elke mountain bike route één kleur heeft voor de moeilijkheidsgraad, waarbij groen staat voor gemakkelijk, blauw voor gemiddeld, rood voor moeilijk en zwart heel moeilijk is. We laten de groep fietsers passeren en buigen af naar rechts alwaar we de eerste tekenen zien dat de heide hier inderdaad erg nat is. Het Dwingelderveld, waar de hele omgeving deel van uitmaakt, is dan ook het grootste natte heideveld van Europa. Oorspronkelijk waren hier volop natte laagten, maar vanaf 1910 werden in dit gebeid sloten en greppels gegraven om het terrein te ontwateren. Hierdoor konden bomen worden aangeplant om in de toekomst hout te kunnen oogsten. Het gevolg was dat de natte plekken verdroogden en op den duur zelfs helemaal verdwenen. In 2003 is Staatsbosbeheer begonnen met herstelwerk. Voortschrijdend inzicht laat zien dat de sloten en greppels weer gedempt moeten worden om de natte delen, zeer waardevol en belangrijk voor de Drentse natuur, terug te winnen. De voormalige landbouwgrond is daarmee weer veranderd in natuur. Door het dempen van de sloten en het afgraven van de bovenste laag van de bodem is het gebied natter geworden en door de afgegraven grond te verwerken in een geluidswal langs de A28 is het gebied eveneens weer wat stiller geworden. Op de geluidswal is een uitkijktoren gemaakt in de vorm van de kop van een Drents heideschaap, een kenmerkend punt wat ook goed te zien is vanaf de snelweg. De schapenkop is het logo van het Dwingelderveld.

We lopen langs de schaapskooi waar de schapen dicht bij elkaar op het veld staan. Het lijkt erop dat ze vandaag geen rondje over de heide gaan lopen. Schapen vormen hier al heel lang een onderdeel van het landschap. De dieren eten de grassen en de uitlopers van de heidestruiken zodat vergrassing wordt ingeperkt en heideplanten de mogelijkheid krijgen zich te verjongen. Bij het ene heideveld lukt dit beter dan bij het andere, maar mogelijk ligt dit ook aan de intensiviteit van het schapen hoeden?

Onderweg zien we twee grafheuvels. Op een verklarende paaltje de tekst dat het hier gaat om zowel grafheuvels als schuilplaatsen. In de grafheuvels, gemaakt van plaggen, werden de belangrijkste doden van een familie bijgezet. Ze werden begraven in kisten gemaakt van uitgeholde boomstammen. Wat er met de minder belangrijke leden van de familie gebeurde, wordt hier niet vermeld. Dat intrigeert me wel, want wanneer ben je belangrijk genoeg om hier te mogen liggen? 

Op onze route verder richting de daadwerkelijke heide wordt ons pad opeens onbegaanbaar. Overal ligt water en het lijkt praktisch onmogelijk om met droge voeten verder te lopen. Vindingrijk als sommigen zijn wordt er van dichtbij gelegen takken een soort stapsteen gemaakt, waardoor we toch allemaal droog aan de overkant komen.

Blij met een dooie mus? Een tegemoetkomende wandelaar waarschuwt ons voor de waterpartijen verderop in het bos. We aarzelen even, maar bedenken ons dat wij vandaag niet door het bos zullen lopen, wij gaan toch dwars over de heide? Helaas voor ons blijkt het betreffende pad afgesloten te zijn. Normaal gesproken zien we dan ook aanwijzingen voor een alternatieve route, maar daarvan is deze keer geen sprake. Is er geen alternatieve route of is er geen communicatie geweest tussen de verschillende belanghebbende partijen?

Goede raad is duur. We kunnen ons langs de afzetting wurmen, maar wat wacht ons dan verderop langs de route? Op het kaartje in ons boekje zien we een alternatief dat niet eens ver om lijkt te zijn. We lopen dan wat meer langs het veld, maar dat hoeft beslist niet minder mooi te zijn, toch? We missen dan wel de 12 meter hoge Benderse berg waar de Drentse schrijver Anne de Vries onder meer het kinderboek ‘Bartje’ geschreven heeft. Het boek ging over een jongetje dat opgroeide in een groot arm Drents arbeidersgezin rond 1935. De familie at vaak bruine bonen, want die waren goedkoop. In de beroemdste scene uit het boek stonden weer bruine bonen op het menu. Voor het eten moest eerst gebeden worden, maar Bartje wilde God niet bedanken voor bruine bonen. Hij vond ze niet lekker, dus volgde zijn beroemde geworden zin: ‘Ik bid nie veur brune bonen’.

We besluiten de gok van de alternatieve route te wagen en lopen verder richting bosrand waar we uitkomen op een parkeerplaats van waaruit diverse wandelroutes verdergaan. Dat lijkt veelbelovend! We lopen verder over een zandpad en zien in de verte de kerktoren van Ruinen boven de bomen uitsteken. We gaan in ieder geval weer in de goede richting.

Het zandpad is erg nat en grote delen staan zelfs dermate onder water dat we onze weg langs smalle ‘schapenpaadjes’ over de hei moeten vinden. Het maakt het zeker een avontuurlijke tocht al komen we hierdoor minder snel vooruit. Bankjes of andere mogelijkheden om even te pauzeren zijn schaars. Een hoge wal langs de kant brengt uitkomst. Op de meegebrachte plastic vuilniszakken is het prima zitten en kunnen we, uit de wind en in de zon, heerlijk genieten van een kop koffie en een broodje. De stemming zit er nog steeds goed in. We komen hier zelfs andere wandelaars tegen die ons belangstellend vragen of we nog ‘iets gezien hebben’. Ik antwoord wat verbaasd met een opmerking over de omgeving, hetgeen wordt genegeerd. Tegelijkertijd hoor ik naast me opeens ‘wat ganzen’, waarop wel wordt gereageerd. Dit blijkt dus een veelvoorkomende startvraag te zijn tussen vogelaars. Mensen met verrekijkers die elkaar vragen naar ‘gespotte’ vogels in de buurt. Weer wat geleerd!

Opgekikkerd gaan we verder op avontuur. Ons pad lijkt zich te verbeteren, maar dat is slechts schijn. Even later splitst het zich onverwachts, waarna het steeds donkerder en natter wordt. We zien de heide verderop in al haar weidsheid en hopen daarmee op een beter begaanbaar pad verderop. Ondertussen banen we ons voorzichtig een weg langs en door de braamstruiken die woekeren in het dichte kreupelhout. We zijn genoodzaakt langzaam te lopen. 

Dan blijkt dat we echt in een laagte lopen. De droge(re) heide ligt vlakbij, maar is tegelijkertijd ook onbereikbaar. Waar we ook heen willen, overal liggen diepe natte stukken die niet zo gemakkelijk te overbruggen zijn zonder natte voeten. Onze wandelschoenen zijn zeker goed op vele opstandigheden voorbereid, maar ze zijn helaas niet waterdicht. Dit betekent simpelweg dat we terug moeten en moeten proberen of we ergens een mogelijkheid zien om een short cut te creëren naar een meer begaanbaar paralel pad in de verte. We ploeteren door verschillende weilanden op zoek naar doorgangen die ons naar dat verre pad moeten leiden. Gelukkig wenkt onze vooruit gesnelde man dat zo’n doorgang mogelijk is, waardoor we uiteindelijk op een soort ruiterpad uitkomen. 

Google maps laat zien dat de kortste route naar ons eindpunt in Ruinen nu verder langs de Ruiner Aa loopt, waarna we op een verharde weg naar de kerk kunnen lopen. We kiezen ervoor, want onze tien kilometer is ondertussen 15 kilometer geworden en onze snelheid is dermate verlangzaamd door alle ‘ontberingen’ dat we veel langer onderweg zijn dan gepland. 

Terugkijkend was onze keuze misschien niet de beste keuze, maar achteraf oordelen is altijd makkelijk. Het was ontegenzeggelijk wel een prachtige wandeling, vol afwisseling, uitdaging en zelfs een beetje ontbering. We kijken er allemaal met een goed gevoel op terug ondanks het doorstane ongemak.