Categorie: IJsland

Het waterrijke Mývatn is één van de meest toeristische plekken van het land. Toch werden het meer en de dampende omgeving sinds de middeleeuwen als een poel van duivelspis afgedaan en zijn het tegenwoordig vooral de zomerse zwermen kleine zwarte muggen (Mývatn betekent muggenmeer) die weerstand of afschuw oproepen. Een beetje wind is dus geen overbodige luxe. Wat dat betreft hebben we een mazzeltje. De wind is koud, guur en stevig. De regenjassen worden zorgvuldig tot het bovenste tandje dichtgeritst. Het laagjeswerk qua kleding werkt prima!

De muggen en hun larven vormen een rijke voedselbron voor zowel vissen als de werkelijk honderdduizenden vogels die elk jaar naar het meer komen om hun jongen te voeden. Vogelliefhebbers kunnen hier hun hart ophalen.

Bjarnaflag heeft een kleine geothermische elektriciteitscentrale – de eerste van IJsland en gebouwd in 1969 – waarvan het water naar de Jarđbödin natuurbaden wordt geleid. Dit is een lokale versie van de Blue Lagoon in Reykjavík.
Het melkblauwe water heeft een temperatuur van 38-40º C. Er is zelfs een hot-pot van wel 50 graden! Een fantastische opwarmer in het zo kille weer van vandaag. Met de rug naar de wind en alleen het hoofd boven water…….. mmmmmm.

Hier bevindt zich ook een ondergrondse bakkerij: een paar kuilen in de hete, dampende grond (Mývatn borrelt en rookt behoorlijk), elk bedekt met metalen platen. Roggedeeg wordt in een kartonnen melkpak met gist en melasse gemengd en in een dag in een kuil tot ‘hverabrauđ’ (stoombrood) gestoomd. Heerlijk met een beetje smjör en een dikke plak lax. Yummy!

Bij fjorden denk je, althans ik, onmiddellijk aan ruige, steile rotspartijen waartegen schuimende golven beuken op hun weg landinwaarts. Dit hoeft dus niet waar te zijn…..
Fjorden ontstaan doordat gletsjers al bestaande rivierdalen uithollen tot diepe, brede valleien. Omdat het zeeniveau tijdens de ijstijden veel lager was dan nu, schuurden de gletsjers toen dalen uit die nu (gedeeltelijk) zijn overstroomd.

Het fjordenlandschap van IJsland is schitterend met kleine pittoreske dorpjes aan een mooie blauwe zee met op de achtergrond ontoegankelijk lijkende steile, grijze bergen.

In Fáskrúdsfjördur zijn we op zoek naar een echte Franse cappuccino en, als het niet teveel gevraagd is, vergezeld van een heerlijke crêpe. We zijn tenslotte in de plaats die tot het begin van de 20e eeuw een drukke seizoensbasis was voor vissersvloten uit Noord Frankrijk. Onvoorstelbaar wat een afstand! Onder de kust van IJsland moet wel heel erg lekkere vis zitten of in ieder geval héél veel vis! Ook tegenwoordig is hier de Franse invloed nog zichtbaar, b.v. door de tweetalige straatnaamborden en de toeloop van vooral Franse toeristen.

Seydisfjördur, even verderop, bestaat uit mooie, netjes gerangschikte huizen van hout en golfplaat. De Bláa Kirkjan (blauwe kerk) is één van de mooiste voorbeelden van de haast popperige architectuur alhier, hij is geschilderd in pasteltinten. En een klassiek concert op woensdag!

Het IJslands is oorspronkelijk een taal van boeren en vissers. Het belang van vooral de visserij komt dan ook in de taal terug. Þin Þorskur of ‘jij kabeljauw’ is een scheldwoord, terwijl voor ‘opgeven’ vaak ára í bát (de riemen in de boot leggen) wordt gebruikt. Dronken (sauđdrukkinnn) word je echter als een schaap en niet als een vissoort, terwijl daar toch een logica in zou zitten?

 

De Vatnajökull is, wanneer de ijskap van Groenland niet wordt meegeteld, de grootste gletsjer op aarde. Hij beslaat maar liefst een oppervlakte van ruim 8000 km2. Ter vergelijking: de grootste gletsjer van de Alpen beslaat nog geen 120 km2! Daarnaast is deze gletsjer nog eens bijna 150 km breed en gemiddeld maar liefst 1 km hoog. Vliegen is misschien de enige manier om de gigantische omvang van de Vatnajökull tot je door te laten dringen.

Wij zien slechts uitlopers met geheel eigen namen (zoals Breiđamerkurjökull), maar zijn toch al behoorlijk onder de indruk! Tussen deze uitloper en de zee ligt Jökulsárlón, een gletsjerlagune. In dit meer drijven van de gletsjer afgekalfde ijsbergen rond. De witte, doorzichtige, lichtblauwe en, door gruis en vulkanisch stof, grijs en zwart gekleurde ijsbrokken hebben de meest uiteenlopende vormen. Schitterend.

De spectacular openingsscène van de James Bond film ‘A view to a Kill’ (1985) met Roger Moore en delen van de James Bond film ‘Die Another Day’ (2002) met Pierce Brosnan zijn op en rondom dit ijsmeer opgenomen, waarbij kosten nog moeite zijn gespaard. Of het nu een ijskasteel was, een dam in de rivier om een extra stevig ijsvlak te creëren of de aanleg van een compleet sparrenbos. Dat vraagt toch om een nadere inspectie?

Als mummies verkleed gaan we met een snelle zodiak boot het meer op richting gletsjer. Van dichtbij is het allemaal zo mogelijk nog indrukwekkender. En dan te bedenken dat de gletsjer al enorm in omvang (ruim 3.5 km) is afgenomen.

We zien zelfs een enkele zeehond die een verkenningsrondje in de lagune lijkt te maken.We boffen met het weer. Hoewel droog is de lucht in de verte onheilspellend donker, zwaar met dreigende regenbuien. Hierdoor voelen we de enormiteit van onze omgeving nog nadrukkelijker.

 

IJsland is, geologisch gezien, nog erg jong en grote delen bestaan uit harde basaltlagen. Erosie heeft relatief nog weinig kans gezien de scherpe kantjes van het landschap af te slijten. Hierdoor en door de behoorlijke hoeveelheid neerslag en smeltwater is IJsland royaal voorzien van watervallen. Ze zijn er in soorten en maten. Beoordeling van de watervallen is uiteraard subjectief. Zo staan ‘onze’ watervallen Gulfoss, Dettifoss en Skógafoss resp. op plaatsen 6, 7 en 8, terwijl de Seljalandsfoss, waar je nog wel achter langs kunt lopen (je wordt wel lekker nat!), niet eens in de top 10 voorkomt. Volgens Wout is zo’n rijtje niet zo belangrijk, het is immers toch allemaal maar water wat valt? En dat heb je op een gegeven moment wel gezien!

Om even terug te komen op Skógafoss: deze waterval behoort met een hoogte van 60 m tot één van de grootsten van IJsland. Volgens een oude legende heeft de eerste Viking in dit gebied een kist met goud onder de waterval verborgen. Er is vaak naar gezocht, maar tot nu toe zonder resultaat.

De meest zuidelijke plaats in IJsland, Vík í Mýrdal (Vík), is bekend om zijn zwarte stranden, die vaak in films en muziek video’s gebruikt worden. Ook deze stranden staan weer in een internationale top 10 (van zwart zand). Het helpt wel dat hier ook ruige kliffen, een fantastische rotsboog en een unieke formatie van basaltkolommen te zien zijn.

Van Reynisdrangar oftewel de trollenrotsen (3 hoge pieken van basalt) wordt beweerd dat het versteende trollen zijn die door de zon gevangen werden toen ze een boot aan land probeerden te slepen. Met een beetje fantasie zie je het voor je.

Dit hele gebied is ook nog eens een vogelreservaat waar o.a. de papegaaiduiker volop te bewonderen valt. Deze vogels zijn een delicatesse. Kenners zeggen: wijn, vrouwen en papegaaiduikers: hoe ouder ze worden, hoe beter ze smaken…. 🙂

Ten oosten van Reykjavík liggen historische en geologische plaatsen, zoals Þingvellir waar het eerste parlement bijeen kwam, de spuitende geisers van Geysir en de waterval Gulfoss met zijn regenboogkleuren. Ze liggen langs de Gouden Cirkel, een route die vrijwel elke toerist aflegt.

Þingvellir draagt de sporen van één van ’s werelds grootste geologische grenzen: een riftvallei waar de Euraziatische en de Noord Amerikaanse tektonische platen uit elkaar drijven. Hoewel deze breuk dwars door IJsland loopt is hij nergens zo goed te zien als hier: een 4 km brede en 40 m diepe kloof omzoomd door basaltzuilen , die zich uitstrekt over 16 km.

Wanneer je op het uitzichtpunt naast de parkeerplaats staat, sta je geologisch gezien op de Noord Amerikaanse aardkorst, terwijl je aan de overzijde van de verzakking op Euraziatische bodem staat. Daartussen, de verzakking zelf, ligt niemandsland.

In Geysir bevindt zich ongetwijfeld de belangrijkste springbron van IJsland. Naar hem zijn alle andere geisers genoemd. De uitbarstingen van de Geysir zijn tegenwoordig erg onregelmatig.

Gelukkig spuit zijn kleinere broertje Strokkur wel elke 8-10 min een straal van 30 m de lucht in. Strokkur betekent karnton. Zo genoemd omdat de op en neer gaande beweging in het ronde gat in de bodem grote gelijkenis vertoont met die van melk die in een karnton tot boter wordt verwerkt.

De watervallen van Gulfoss zijn een beschermd natuurgebied sinds Sigrídur Tómasdóttir (1871-1957), dochter van de eigenaar van de grond waarop de Gulfoss ligt, dreigde zichzelf in de waterval te werpen als de waterval verkocht zou worden om een waterkrachtcentrale te bouwen. Gelukkig is dit – weliswaar om andere redenen dan Sigrídurs dreigement – dus niet gebeurd.