Je kunt er beslist niet omheen, bijna op elke straathoek in Bangkok kom je tempels tegen. Overal mensen die hun handen gevouwen hebben compleet met lotusbloem of offerande om te mediteren of te bidden voor een boeddhabeeld. Het boeddhisme kleurt het dagelijkse leven. Zowel letterlijk als figuurlijk. De in oranje gewaden gehulde monniken vormen een kleurrijk gezicht. Iedere jongeman wordt geacht een tijdje als monnik door het leven te gaan, een soort religieuze dienstplicht om het karma te verbeteren en de kennis van de leer van Boeddha te versterken. Het is de bedoeling dat deze plicht voor minimaal drie maanden vervuld moet worden, maar velen hebben het na één of twee weken wel gezien :). Het valt dan ook niet mee! Hoewel verlichting het uiteindelijke doel is, beschouwen de Theravada-boeddhisten (zoals in Thailand) dit doel als onbereikbaar voor leken. Iemand kan hooguit hopen op vermindering van lijden door goede daden te verrichten en zo min mogelijk kwaad te doen. Even een klein lesje boeddhisme….. Het boeddhisme ontstond in de vijfde eeuw voor Christus toen de Noord-Indiase prins Siddartha Gautama zich afvroeg wat de oorzaak kon zijn van al het lijden en hoe er een eind aan gemaakt kon worden. In een poging de antwoorden te vinden ondernam hij lange zwerftochten, ging hij in de leer bij goeroes en werd hij een asceet. Uiteindelijk ontdekte hij, na lang mediteren, dat lijden het gevolg is van begeerte. Door elk verlangen te onderdrukken, kun je lijden voorkomen. Het lukte hem alle begeerte in zichzelf te stoppen, waardoor hij Boeddha, de verlichte, werd. Hij bereikte daarmee het nirwana, een toestand van het Niets. Verlichting en nirwana worden gezien als absolute boeddhistische idealen.
In een stad met zoveel tempels en zoveel uitingen van geloof kunnen wij er natuurlijk niet omheen om een paar tempels te bezoeken, maar waar te beginnen en welke superlatieven te geloven? Uiteindelijk kiezen we voor de oudste en grootste tempel; Wat Pho of de tempel van de liggende Boeddha, en de belangrijkste en tevens mooiste bezienswaardigheid van Thailand; Wat Phra Kaeo oftewel de tempel bij het Koninklijk Paleis.
Wat Pho is met 80.000 vierkante meter de grootste en oudste ’wat’ in Bangkok en kent meer dan duizend Boeddha’s, wat meer is dan in enige andere tempel in het land. Daarnaast is er de bekende liggende Boeddha van maar liefst 46 meter lang en vijftien meter hoog! Echt een ongelooflijk kolossaal beeld rijkelijk versierd met bladgoud. De liggende houding symboliseert de overgang naar het nirwana. De voeten zijn drie bij vijf meter (!!) en volledig ingelegd met patronen in parelmoer. Het geheel is een mix van Thaise, Indiase en Chinese religieuze symbolen en symboliseert het heelal met 108 symbolen van voorspoed en geluk. Dat moet goed komen! Nu nog ontdekken welk symbool voor wat staat? Pauline en ik kijken onze ogen uit. Wat een pracht en praal, wat indrukwekkend en hoe kunnen we deze beelden overbrengen. Je moet het eigenlijk zelf zien om het op en top te kunnen beleven. Wat Pho is echter meer dan een tempel. Hier worden ook recepten bewaard van oude Thaise medicijnen en krijgen studenten onderwijs in traditionele behandelmethoden, waaronder massage technieken. Je schijnt hier zelfs een goede massage behandeling te kunnen krijgen of je kunt een cursus van vijf dagen volgen om jezelf te ‘verrijken’. Een gemiste kans voor ons, de massage zelf dan wel te verstaan. Iets voor een volgende keer? Eigenlijk is het hele tempelgebeuren ook maar een vreemde mengelmoes, want het zijn niet alleen ‘heilige monniken, beroemde boeddhabeelden en gezegende amuletten waarbij de Thai zijn heil zoekt om zijn levenslot te verbeteren’. Het geklepper voor een altaar wordt b.v. gemaakt door bezoekers die geknield houten stokken in een beker heen en weer schudden tot er eentje uitvalt. Op de stok staat een nummer wat weer correspondeert met een genummerde horoscoop. Geluk is overal :).
We lopen heel wat af over het tempelterrein en blijven ons verbazen over de architectuur, de kleuren, de details en de beeldhouwkunst. Een overdaad! Je moet af en toe gewoon een pas op de plaats maken en goed kijken om het geheel te kunnen bevatten.
Vervolgens Wat Phra Kaeo, ook wel de tempel van de smaragdgroene Boeddha genoemd. Helaas kunnen wij deze Boeddha niet zelf bewonderen, het verblijf van dit belangrijkste godsdienstige symbool is vandaag gesloten. Het beeldje zelf schijnt maar 66 cm groot te zijn en is eigenlijk gemaakt van jade. Vroeger werd de smaragdgroene Boeddha nog wel eens uit de tempel gehaald voor een processie door de straten van Bangkok om de stad en de omgeving te behoeden voor ziektes als pest en cholera. Rama IV was echter bang dat het heilige beeld zou beschadigen en verbood het verlaten van de tempel. Ook zijn moderne denkwijze dat ziektes werden verspreid door ziektekiemen en niet door boosaardige geesten of het ontstemmen van Boeddha hielp mee bij dit besluit.
Grappig detail is dat het beeldje wordt getooid met drie verschillende gewaden. In de zomer draagt het een kroon met sieraden, in de winter een gouden sjaal en in de regentijd een vergulde monnikspij en hoofdtooi. Het vervangen van de gewaden is een heel belangrijk ritueel wat alleen door de koning of de kroonprins mag worden uitgevoerd. Het moet geluk en voorspoed brengen in elk seizoen. Misschien was er net wisseling van gewaad? Van zomer naar regen? Hoe dan ook, ook zonder groene Boeddha is er meer dan genoeg te zien. Nadat Pauline eerst een ‘schoolmeisjes bloes’ heeft gescoord, want blote schouders mogen niet, ook niet onder een brede sjaal!!, storten wij ons in de warme menigte. Het is druk, dit is toch wel topattractie nummer één. Elk schaduwplekje wordt dubbel en dwars benut, terwijl de zon meedogenloos op de overgebleven delen schijnt. Factor 50 is hier beslist geen overbodige luxe, evenals een flesje verkoelend water. Weer kijken we onze ogen uit. Beschermers, half god, half demon, stijgen hoog boven ons uit, vergulde Garuda’s beschermen het gebouw van de groene Boeddha en ook hier weer een geweldige aandacht voor detail, kleur en materialen. Zo zien we een grote ‘gouden’ chedi (een klokvormige stoepa), prachtige met mozaïek ingelegde pilaren, sierlijk golvende daken, maar ook een meer sober mini complexje met ‘fallusachtige prangs (soort stoepa), die uit de Khmer architectuur zijn overgenomen’. Heel divers en ondanks veel lopen en veel zien, heb ik toch het idee dat we nog lang niet alles goed in ons hebben opgenomen.
Deze wat wordt vaak in één adem genoemd met het paleis, maar de koninklijke familie verblijft tegenwoordig alleen nog op feestdagen in dit Grand Palace. Daarnaast wordt het nog steeds voor staatsbezoeken en andere formele bezigheden gebruikt. De schitterende gebouwen stammen uit verschillende tijdperken. Met name Rama IV en V (tot 1910) combineerden uit Europa overgenomen bouwstijlen met de meer traditionele Thaise architectuur. Het maakt het tot een paleis uit een sprookje!
OP REIS 