Maand: september 2019

De oefenwandelingen hebben er hopelijk toe geleid dat de NS rondwandeling Lunteren (ruim 13 kilometer) vandaag geen problemen zal opleveren. Hoewel het weer de afgelopen dagen nat tot zeer nat is geweest, lijken de weergoden ons vandaag gunstig gezind. Het belooft in ieder geval droog te blijven met mogelijk een klein zonnetje. Ideaal wandelweer!

Lunteren ligt precies tussen Ede en Barneveld, aan de rand van nationaal park De Veluwe en Lunteren blijkt bovendien het geografische middelpunt van Nederland te vormen. Daarnaast vertelt elke website ons dat je vrijwel nergens anders in ons land zo’n uitgebreid aanbod aan wandelpaden vindt en dat de zeldzame flora en fauna hier, voor natuurliefhebbers, is om van te watertanden. De verwachtingen zijn dus hoog gespannen!

Klompen bij de deur (foto: RK)

Na een kop warme koffie kruisen we het spoor en lopen vervolgens bijna meteen het Lunterse Buurtbos binnen. Dit bos is aan het eind van de 19e en het begin van de 20e eeuw ontstaan. Voordien waren er voornamelijk enorme heidevelden rondom het dorp, die gemeenschappelijk bezit waren en dus niet verkocht of verpacht konden worden voor ontginningen ten behoeve van agrarische doeleinden. Notaris J.W.Th.W. van den Ham (1822-1912), beter bekend als de ‘oude notaris’, wist voor elkaar te krijgen dat er een nieuwe wet, die verdeling van buurtgronden mogelijk maakte, werd aangenomen. Bij de verdeling verwierven de notaris en enkele medestanders grote aaneengesloten stukken, in totaal ongeveer 130 hectare, heide en woeste grond, voornamelijk stukken die door aard en ligging minder geschikt waren als landbouwgrond. Vervolgens betaalde hij voor de aanleg van zijn ’droombos’ uit eigen vermogen. Het ontwerp (van de notaris zelf) bestond uit een wandelbos met een bijzondere padenstructuur. De lanen en paden vormen samen een tekening van een twijg met bladeren, maar tijdens onze wandeling is dit patroon moeilijk te herkennen. Na het overlijden van de notaris in 1912 bleek dat hij alle gronden die hij van de Buurtschap had gekocht en bebost, weer terug wenste te geven aan de Lunterse gemeenschap. Daartoe moest, volgens het testament, een stichting ‘Het Luntersche Buurtbosch’ worden opgericht. We komen onderweg nog een man op de fiets tegen, een echte Luntenaar, die ons vertelt dat ook hij een stukje van dit bos bezit, maar eigenlijk niet eens precies weet waar….. Het belangrijkste is natuurlijk ook gewoon dat het bos blijft bestaan.

De Koepel (foto: internet)

Midden in het buurtbos lopen we langs uitkijktoren de Koepel, een 22 meter hoge stenen toren op de Galgenberg die weer 34 meter boven N.A.P. staat. Op deze berg stonden vroeger inderdaad galgen. De Koepel is in 1913, ter nagedachtenis aan de notaris, gebouwd in opdracht van zijn familie en zijn opvolger notaris G. Wilbrink. De naam is te danken aan de typische ronde  vorm van het koperen dak dat de omloop overdekt. We hebben nog een behoorlijk aantal kilometers voor de boeg, dus we laten de Koepel verder links liggen en zwerven verder door het bos.

Rood met witte stippen (foto’s: RK)

Er zijn hier vele wandelingen en ons kaartje is niet altijd even duidelijk. Volgens de begeleidende informatie voelt niemand van de organisatoren zich verantwoordelijk voor de juistheid van de routebeschrijving. Dat belooft wat! De herfst heeft z’n intrede gedaan en we zien onderweg echt veel paddestoelen. Heel bijzonder, zo hebben wij dat vorig jaar absoluut niet gezien. Dit jaar is dan ook veel natter geweest en paddestoelen gedijen daar overduidelijk wonderwel op. Ondertussen zijn we bij ons eerste koffiekopje (op de kaart) aangekomen; de Lunterse Boer. Het is nog te vroeg, we gokken erop dat ook het tweede kopje op ongeveer 3/4 van de wandeling open is en gaan verder met onze verkenning van dit mooie bos.

Een koe in het bos (foto: RK)

Ongeveer halverwege de route ligt rechts van ons het Wekeromse Zand, één van de laatst overgebleven stuifzandgebieden van de Veluwe. Het Wekeromse Zand bevat één van de grootste Celtic fields complexen (kleine prehistorische akkertjes) van ons land, een bijzonder overblijfsel uit de IJzertijd. Celtic fields (of raatakkers) bestonden uit vierkante veldjes van ongeveer veertig bij veertig meter, omgeven door walletjes. Boeren uit de ijzertijd gaven de voorkeur aan zandgrond omdat die gemakkelijk bewerkbaar was. Als de schrale grond was uitgeput, schoof de boer gewoon een veldje op. Het vele werk leverde weinig op. Waarschijnlijk kon dit gebied maar twee of drie families van voedsel voorzien. Door de jaren heen groeide dit gebied voor gedeeltelijk behoorlijk dicht, waarop het Gelders Landschap een flink stuk bos heeft weggekapt, zodat de wind weer vat kan krijgen op het zand. Mooi dat er vandaag de dag zoveel aandacht is voor bijzondere natuurlandschappen. Dit gebied wordt ook opengehouden door moeflons (kleinste wilde schapen) en ‘gewone’ wilde schapen. Dan is het wel heel apart om klassieke zwart-witte koeien midden in het bos er vlakbij te zien!

Middelpunt Nederland (foto: internet)

We zijn inmiddels vlakbij het echte middelpunt van Nederland. Lunteren staat bekend om de Lindeboomsberg met de grote zwerfkei die het middelpunt van Nederland vormt, precies tussen de vier uithoeken van Nederland. Dit zijn Rottemmeroog, (NO), St. Anna Ter Muiden (ZW), Terschelling (NW) en het Drielandenpunt bij Vaals (ZO). Als je een lijn trekt van NO naar ZW en je doet dat ook van NW naar ZO en vervolgens trek je een loodlijn uit het midden van beide lijnen, dan ligt Lunteren precies op de plek waar die twee loodlijnen elkaar kruisen. Het verhaal gaat dat de kei ooit is ‘gekaapt’ door Wageningse studenten, maar enige weken later werd heroverd door een Lunterse scoutinggroep. Om herhaling te voorkomen werd de steen daarop in beton gegoten. Deze plek, dit middelpunt, kent al een lange voorgeschiedenis. Tot 1935 moeten er drie grote puntige kalender- of zonnewende-stenen hebben gestaan. De ene zijde van de stenen driehoek wees naar het noord-oosten waar de zon op de langste dag opkomt en de andere zijde wijst naar het zuid-oosten waar de zon op de kortste dag opkomt. Om die reden kreeg deze middelpunt-steen, in de jaren 80 van de vorige eeuw,  gezelschap van twee andere grote zwerfkeien uit de IJstijd om het oude verhaal van de kalenderstenen weer tastbaar te maken. In 2002 werd de middelpunt-steen vervangen door een nieuw exemplaar, de oude was gebarsten. Op de een of andere manier missen wij dit indrukwekkende monument wat, volgens de beschrijving, ‘is vormgegeven als een royaal half verhard plateau met lindeboom en drie zwerfkeien, zorgvuldig uitgelijnd op de zon en de drie op het middelpunt samenkomende wandelpaden.’

De Hessenhut (foto: RK) 

Wij nemen aan, geheel onterecht blijkt nu, dat de heel dichtbij gelegen uitkijktoren ‘De Hessenhut’, bij restaurant De Goudsberg, het middelpunt moet zijn. Of zijn we gewoon toe aan een welverdiende rustpauze? Hoe dan ook de steen hebben we dus niet gezien!

Gehaald! (foto: RK)

Onverwachts lopen we het bos uit vlakbij de ons bekende spoorwegovergang. We zijn rond en we (ik) heb het gehaald. Toegegeven de 13 km werd niet in een lange etappe gelopen, we hebben onderweg immers genoten van een lange ontspannen lunch, maar dit is wel weer een nieuw hoogtepunt. Het smaakt naar meer!

Een zonovergoten weekend in de ‘good life capital’ met ‘historische panden, statige kerken, menukaarten vol smaaksensaties en terrassen vol gezelligheid’. Dit en meer wordt ons beloofd in ‘de ster onder de steden’ oftewel Maastricht. Maastricht, ooit gesticht door de Romeinen bij een doorwaadbare plaats in de rivier de Maas (Mosa Trajectum betekent doortocht door de Maas), wordt al tweeduizend jaar ononderbroken bewoond. We lezen verder dat de stad door haar mix van culturen, talen en smaken een stad is geworden van uitersten; van noord en zuid, van verleden en heden en van jong en oud. We gaan het beleven.

 Oud en nieuw (foto: RK)

We logeren in het Designhotel vlakbij het station in Wijck, dat wordt beschreven als het ‘upcoming’ stadsdeel van Maastricht. Deze wijk heeft een rijk ambachtelijk handelsverleden, hetgeen je terugziet in de speciaalzaken. De oude panden zijn ongeschikt voor grote ketens, vandaar veel knusse winkeltjes. Aangezien ik met manlief op pad ben, beperken we het winkelen tot een minimum. Ons plan is om heerlijk door de stad te dwalen, te genieten van de bezienswaardigheden onderweg en uiteraard te relaxen op zo’n bruisend terras.

Stad aan de Maas (foto: RK)

We lopen over de St. Servaasbrug de binnenstad in. Het Vrijthof mag natuurlijk niet ontbreken in onze ontdekkingstocht. Je gaat naar dit (beroemde) plein om te spotten en gespot te worden. Prominent zichtbaar, naast de vele cafe’s, zijn de Sint Servaasbasiliek en de ernaast gelegen Sint Janskerk met haar opvallende vuurrode toren.

De vuurrode toren (foto: RK)

De kerk en de schatkamer van de basiliek zijn de pronkstukken van de stad, waarbij de kostbaarste schat de ‘noodkist’ is met onder andere beenderen van de stadspatroon Sint Servaas. De populaire benaming ‘noodkist’ ontstond door het gebruik om het schrijn in tijd van nood in processie door de stad te dragen. De laatste keer gebeurde dat in 1991 aan het begin van de Golfoorlog. Deze noodkist is gemaakt rond 1170–1195 en wordt beschouwd als een hoogtepunt van Maaslandse edelsmeedkunst. De kern bestaat uit een eikenhouten kist die bekleed is met verguld koper en versierd met email en halfedelstenen. Deze uitzonderlijke reliekhouder bevat de resten van verschillende heilige bisschoppen, waaronder dus die van Servatius. Jammer genoeg is het dermate druk voor de ingang van de basiliek dat we dit hoogtepunt aan ons voorbij moeten laten gaan. Het intrigeert me echter wel wat voor man die stadspatroon van Maastricht nu eigenlijk is geweest. Sint Servatius is een echte heilige, daarover bestaat geen twijfel. Volgens de verhalen rust zijn lichaam inderdaad in Maastrichtse aarde en verricht hij vanuit zijn rustplaats wonderen. Denk aan de genezing van waanzinnigen, lammen en melaatsen. Maar…….dit is slechts een voorbode van zijn ‘aller-aller-indrukwekkendste mirakel’. Het verhaal gaat dat ergens in de negende eeuw de Saracenen (moslims) met een groot leger het Karolingische rijk (waartoe ook Maastricht behoorde) binnenvallen. De overmacht is zo groot dat het rijk van keizer Karel lijkt te worden overspoeld wat het einde zou betekenen van het katholicisme. De onwetende Saracenen hebben echter niet aan Maastrichts patroonheilige gedacht, want ze hebben hun beslissende aanval op 13 mei gepland, de feestdag van Sint-Servatius. ‘Zo kan een bloedig wonder geschieden dat de West-Europese christenheid redt. Op die heuglijke, heilige dag worden de moslimtroepen, die de horizon bij zonsopgang gitzwart hadden gekleurd, door Karels bescheiden troepenmacht tot op de allerlaatste heiden weggevaagd ‘als damp in de stralen van de zon’.’ Prachtig verhaal!

Homage to Humanity (foto: RK)

Aan het plein ligt ook Museum aan het Vrijthof waar een expositie te zien is van fotograaf Jimmy Nelson. Zijn expositie ‘Homage to Humanity’ toont een kleurrijke selectie portretten van inheemse volkeren die dreigen te verdwijnen. Volgens de toelichting bij de expositie reist Jimmy Nelson al gedurende heel zijn leven over de wereld om op de meest afgelegen plekken gemeenschappen te portretteren. Met zijn foto’s wil hij ons mensen bewust maken van onze culturele diversiteit en de mate waarin deze wordt bedreigd door technologie en globalisering. Prachtige foto’s hangen hier indrukwekkend groot aan de muren in de kleine, haast intieme zaaltjes. Wij hadden al eens eerder foto’s van hem gezien, maar om ze zo groot te zien met een begeleidende video en/of tekst over het ontstaan van de foto is absoluut de moeite waard.

Langs de stadsmuur (foto: internet)

Op verschillende plekken in de stad kom je restanten van de middeleeuwse stadsmuur tegen. In de 13e eeuw kreeg Maastricht stadsrechten en moest er een bijbehorende  stadsmuur gebouwd worden. Door de strategische ligging was de stad heel lang één van de belangrijkste vesting- en garnizoenssteden van noord-west Europa. Vandaag de dag is de oorspronkelijke rol van de vestingwerken natuurlijk niet meer van betekenis. Zij hebben nu ‘de aantrekkingskracht van historisch geladen monumenten, die het verzet tegen de vijand en de angst voor de naderende ondergang vertolken. Zij roepen de herinnering op aan de belegeringen, het verlies van have en goed en aan de vele naamloze gesneuvelden, die Maastricht moest betalen als tol voor zijn faam het Bolwerk der Nederlanden te zijn.’ Een rondleiding moet je dagen van te voren afspreken, dus wij nemen genoegen met de restanten die we al wandelend tegen komen.

Het is nog vroeg (foto: IK)

Terwijl we heerlijk op een terras genieten van de zon en koffie met vlaai (hoe kan het ook anders) zien we hoe een groep muzikanten zich voorbereidt op een concert in de openlucht. Ze willen eigenlijk hun optreden geven voor de deuren van de Basiliek Onze-Lieve Vrouwe Sterre der Zee, maar worden door ordehandhavers gesommeerd zich elders op te stellen. Dat wordt vlak voor ons, wij zitten eerste rang!

Sterre der Zee (foto: RK)

Het Onze Lieve Vrouwe plein, wat bekend staat als één van de gezelligste pleintjes van Maastricht, is grotendeels gevuld met terrassen. De panden aan het plein zijn dus ook vooral horeca gelegenheden met uiteraard de Onze Lieve Vrouwe kerk. Deze prachtige oude kerk (officieel: Basiliek van Onze-Lieve-Vrouw-Tenhemelopneming) is één van de oudste kerken van Nederland. Hij stamt al uit de tiende eeuw, is een rijksmonument en behoort daarmee tot ons culturele erfgoed. Het is druk in de kerk en met name in de kapel waar het 15e eeuwse Mariabeeld, beter bekend als Sterre der Zee, staat. De oorsprong van deze naam komt van de heilige Hieronymus (één van de vier grote kerkvaders van het westen). Hij deelde de Hebreeuwse naam Maryam op in ‘Mar’ en ‘Yam’, wat in het Latijn neerkomt op ‘stilla maris’, hetgeen weer vertaald kan worden als ‘druppel der zee’. Dit werd verbasterd tot ‘stella maris’ oftewel ‘sterre der zee’. Grappig (voor ons) is om te ontdekken dat ook hier, net zoals in Thailand, gelovigen en ‘belangstellenden’ naast elkaar staan, ze lijken zich niet aan elkaar te storen. Een andere frappante vergelijking is dat ook hier het beeld wordt verkleed naar gelang het (kerkelijk) jaargetijde. Altijd in een wijde kegelvormige mantel, waarbij de oude, blauwe mantel door het jaar heen gedragen wordt, de nieuwe blauwe mantel uit 1951 bedoeld is voor plechtige feestdagen en de rode mantel speciaal tijdens de paastijd en langere feestdagen gedragen wordt. In de vastentijd en de advent draagt het beeld geen mantel en dan zijn ook de zijluiken van het retabel gesloten. Een retabel is een liturgisch schilder- of beeldhouwwerk, dat bedoeld is om op een altaar te plaatsen of aan de muur achter een altaar te bevestigen. Meestal bestaat een retabel uit meerdere panelen, al dan niet met scharnieren aan elkaar bevestigd.

Boekhandel Dominicanen (foto: internet)

Een andere kerk, de 700 jaar oude Dominicaner Kerk, herbergt tegenwoordig ‘the fairest bookshop of the world, a bookshop made in heaven’, aldus de Britse krant the Guardian. Wij zijn misschien niet objectief, maar vinden dat ‘Waanders in de Broeren’ (Zwolle) er beslist niet voor onder doet. Een mooie nieuwe bestemming voor zo’n oude kerk!

Jeu de boules (foto: RK)

Het is echt onmogelijk alle highlights en bijzonderheden (het waren er velen) hier te vermelden, maar zeker is zeker Maastricht is inderdaad een heerlijke stad en mogelijk zelfs dat stukje ‘buitenland’ in eigen land. Volop genieten, veel afwisseling en een heerlijke laat zomerse verrassing.

Proost (foto: RK)

 

Deze keer een wandeling wat dichterbij huis, tenslotte is ook Drenthe als provincie zeker de moeite waard. De keuze valt op een wandeling van ca 11 kilometer ‘over een mix van verharde en onverharde wegen en paden door het bijzonder gevarieerde landschap van Schipborg en haar wijde omgeving.’ Schipborg, een klein dorpje net onder Zuidlaren, was voor 1600 bekend onder de naam Borck, hetgeen verwarring met het latere Westerbork opleverde. Vanaf 1600 heette de plaats een tijdlang Genneborck (genne = gindse), maar vanaf de 17e eeuw is de naam Schipbork of Schipborg in omloop. Borg of bork betekent boom, misschien een berk? De reden van het toevoegen van het voorvoegsel ‘schip’ is waarschijnlijk dat het dorp, in tegenstelling tot Westerbork, bereikbaar was per schip. Er zijn ook mensen die schip zien als een meervoud van het Friese skêp ‘schaap’, maar dat lijkt onwaarschijnlijk aangezien het dorp niet in Friesland ligt. 😉

Onze wandeling begint bij cafe/restaurant De Drentse Aa en onder het motto van de wandeling ‘geniet en haast je niet’ slaan we rechtsaf het fietspad op richting Zuidlaren. Het is heerlijk wandelweer, we hebben er zin in! Al snel zien we de eerste gebouwen van Dennenoord, nu de hoofdlocatie van zorgconcern Lentis. Even later loopt de route verder over het terrein van dit voormalige psychiatrische ziekenhuis, waarvoor architect Vroom het ontwerp (in Engelse landschapsstijl) voor de 80 hectare omvattende tuin heeft getekend. De familie Vroom is vooral bekend geworden door de aanleg van slingertuinen in de provincie Groningen.

Allemaal bankjes (foto: RK)

Ik lees over de geschiedenis van deze in het noorden zo bekende instelling. Het blijkt dat Dennenoord aan het eind van de 19e eeuw werd aangelegd door de ‘Vereeniging tot Christelijke Verzorging van Krankzinnigen en Zenuwlijders in Nederland’. De vereniging kocht een dennenbos bij Zuidlaren en opende daar in 1895 een eerste gesticht, dat aanvankelijk bestond uit vier paviljoens, maar gaandeweg uitgroeide tot een centrum met achttien paviljoens. Dennenoord moest een echt dorp worden waar patiënten zich thuis voelden. In de gebouwen woonden de patiënten samen als een soort gezin, waarbij een huisvader en huismoeder zorgden dat alles goed ging. De mensen mochten niet van het terrein af, met als gevolg dat er allerlei voorzieningen op het terrein zelf verschenen. De patiënten konden in de tuin of in de werkplaatsen aan het werk, omdat dit, volgens de dokters, gezond was. Dennenoord was een echt dorp geworden met wegen en gebouwen, maar wel een  dorp met een toegangspoort en een hoog hek erom.

Overpeinzing (foto: RK)

Van een echt Engelse landschapstuin had ik me iets meer voorgesteld. De tuin is enorm, divers, met brede paden, bankjes, beelden en zelfs borden met gedichten van de poëzieroute ‘Dichtbij’, maar tegelijkertijd ook een beetje troosteloos. Of zou dat misschien komen door de mensen die we tegenkomen en/of het jaargetijde?

Laatste groet (foto: RK) 

Voordat we het terrein verlaten, dwalen we eerst nog even over de ‘oude begraafplaats’ anno 1895. Tot 1955 werden hier zo’n 1500 overleden psychiatrische ‘patiënten’ begraven, waarvan opvallend veel naamlozen ‘die men liever vergat’. Deze bijzondere plek (historisch gezien) kreeg een plek op de monumentenlijst evenals de grote watertoren die duidelijk zichtbaar op het terrein staat. Ooit voorzag deze toren niet alleen het psychiatrisch ziekenhuis van water, maar ook grote delen van Zuidlaren en haar voormalige kazerne.

Noorder Sanitorium (foto: internet)

We slingeren verder door Zuidlaren en lopen met een grote lus terug naar het ‘Noorder Sanitorium’, een gebouw uit 1935 tegenover Dennenoord, eveneens voor psychiatrische patiënten. Het grote verschil is dat de patiënten hier vrijwillig zaten, ze wilden hier tot rust komen en daarom kwam er veel glas en natuursteen in het gebouw. Zo kon er veel licht, zon en frisse lucht naar binnen komen hetgeen rustgevend en gezond was! De bijnaam ‘het blauwe paviljoen’ is te danken aan de blauwe betegelde muurvakken tussen de ramen aan de voorkant. Het is nog steeds een prachtig gebouw, midden in het groen en er gaan geruchten dat het een luxe appartementencomplex zal gaan worden.

Zandwinning (foto: RK)

Op een paar ‘highlights’ na heeft de wandeling  ons nog niet gebracht wat we ervan hadden verwacht. De tocht bevat (te)veel stukken die ‘overbrugt’ moeten worden om in volgende mooi, aansprekende delen te komen. Gelukkig is zo’n te waarderen gedeelte weer in zicht. We volgen de instructies ‘passeer het houten klaphek en vervolg je tocht over het bospaadje. NB: negeer het bordje ‘Verboden toegang’, de argeloze wandelaar wordt gedoogd’ op. We lopen opeens op een smal pad midden in de natuur. Eigenlijk loopt het pad in een grote boog om een grote plas, een resultaat van zandwinning in vroegere tijden. Tegenwoordig is dit een stukje ongerepte natuur, waar slechts gewandeld en sporadisch gevist mag worden. Mooi!

Drentsche Aa (foto: internet)

Wat volgt is opnieuw een overbruggingsstuk wat ons tenslotte in het stroomdal van de Drentsche Aa en haar bovenlopen brengt. De bovenloop van een rivier is vanaf de bron gezien het eerste deel van een rivier, het is het deel waar kleine  beken samenstromen tot een grote rivier. De Drentsche Aa, eindproduct van vele bovenlopen, krijgt haar (bekende) naam eigenlijk pas wanneer ze Zuidlaren al voorbij is. Eerder, verder stroomopwaarts, ontleent zij haar naam aan elk dorp wat ze op haar lange kronkelende reis maar tegenkomt, zoals Schipborgsche Diep, Oudemolensche Diep, Taarloosche Diep, enz… Dit hele gebied wordt (door Staatsbosbeheer) lyrisch beschreven: ‘Ten noordoosten van Assen slingeren de diepjes en stroompjes van de Drentsche Aa door een landschap dat er nog altijd uitziet zoals een eeuw geleden. Romantischer kan het haast niet! Bij ieder dorp krijgen de stroompjes een andere naam. Pas in de buurt van de stad Groningen spreken we over de Drentsche Aa. Het stroomdal barst van de heidevelden en zandverstuivingen, elzensingels, esdorpen-met-brink en hooilanden die in het voorjaar geel en rood kleuren van de boterbloemen en zuring.Het stroomdal van de Drentsche Aa is Drenthe op zijn best!’ Deze laatste etappe is inderdaad volop genieten.

Terras aan de Drentsche Aa (foto: internet)

Toch nog onverwachts doemt ‘ons’ terras op aan de horizon en even later laat ik me, met een zucht van verlichting, zakken in een heerlijke stoel met zicht op de rivier (beek) die dit landschap bepaalt. Onder het genot van een groot glas vocht en in het avondzonnetje lees ik op mijn telefoon een zeer toepasselijk gedicht van Rutger Kopland, want dit (ons) terras werd ook door hem regelmatig bezocht vanwege het ‘ultieme beekgevoel’.

Stroomdal XI

Al die jaren dat ik zat te kijken

op het terras aan de rivier

dacht ik: zoals hier, zo moet het zijn

niets ontbreekt, niets is overbodig

het is te eenvoudig om te begrijpen

te vanzelfsprekend om te beschrijven

zo ligt het daar

het landschap met de rivier

ik zal het nooit kennen