Maand: november 2016

Onverwachts word ik uitgenodigd om mee te gaan naar een Thaise kookcursus. Altijd leuk en al helemaal omdat dit weer heel ergens anders is dan ‘mijn’ voorgaande ervaringen.
We verzamelen vlakbij de Emporium Mall, slechts een paar ‘skytrain stops’ van het drukke business centrum vandaan, en gaan vervolgens gezamenlijk verder naar de khlong toei (of klong toey) ‘wet market’.

Deze versmarkt ligt in het district met dezelfde naam en bevindt zich temidden van luxueuze winkelcentra, high-end hotels, expat bars, parken etc. Een wereld vol tegenstellingen. De markt wordt als volgt beschreven: ‘The Klong Toey market in Bangkok is anything but shiny, but for sheer mass, variety and sass this market is something that food lovers cannot help but rhapsodize (speak or write about someone or something with great enthusiasm and delight) over.’

Als we de markt oplopen, worden we meteen geconfronteerd met de levende have. Eenden kwaken onrustig en proberen, op elkaar gepropt in hokken van kippengaas, een weg naar buiten te vinden. Levende vissen (palingen) flitsen hun gladde lijven onrustig in lage bakken heen en weer op zoek naar ontsnapping. Een enkeling slaagt erin om letterlijk van de regen in de drup te belanden. Hoewel de grond drassig is, is hier toch echt beduidend minder water dan in de bak!

Even verderop vind je de kikkers. Je koopt ze (levend) in een zakje van een stuk of vijf. Mocht je dit niks vinden, dan wil een stoïcijnse dame, een tafeltje verderop, ze wel voor je in stukjes hakken. Met het verstand op nul en de blik op oneindig produceert zij naar believen mootjes kikker of iets wat bijna lijkt op kikkergehakt. Uiteraard kun je de kikkers ook laten stropen en op een houtskoolvuurtje laten roosteren.

Vind je dit allemaal nog wat gewoontjes? De kraampjes vol insecten zien eruit als een (te vermijden?) delicatesse. Insecten mogen dan een enorme bron van eiwitten zijn en een aanvulling op je dagelijkse dieet, het trekt mij nog niet! Bovendien lijken de kakkerlakken en de maden hier beslist een maatje groter…….

Gelukkig staan al deze zaken niet op het menu van vandaag. Noi, onze begeleidster, wil vooral uitleg geven over de verschillende onderdelen van de markt om ons tenslotte te laten kopen wat we willen proberen en zelf diverse fruitsoorten te kopen voor een fruit-proeverijtje aan het eind van onze kookles. Daar is iedereen zeker voor in. We kopen enorme pomelo’s voor de ‘Yam Som O’ (pomelo) salade en leren dat de gele pomelo veel lekkerder (zoeter) is dan de rode. Voor de fruit ontdekking later kiezen we o.a. ‘dragon fruit’, longan, ‘snake fruit’, ‘rose apple’, guave, sapodilla en mangosteen. Velen ervan heb ik al eens geproefd, een enkele zoals de sapodilla is een aangename verrassing. Wist je trouwens dat de onderkant van een mangosteen laat zien hoeveel partjes erin de vrucht zitten? Nooit geweten!

Na de markt gaan we koken met Poo. De kookschool bevindt zich middenin de sloppenwijk. De weg ernaartoe is smal en stoffig. Saiyuud Diwong wordt liefkozend Poo genoemd (een afkorting van Chompoo oftewel rose apple) door de inwoners van de Klong Toei sloppenwijk, waar zij zelf ook woont. Poo is jaren geleden begonnen met de verkoop van vers bereide maaltijden uit eigen keuken vanuit haar eigen huis. Echter toen eind 2007 de prijs van rijst verdubbelde kon Poo de eindjes niet meer aan elkaar knopen. Een behoorlijke klap, want het hele gezin van vier kinderen, ouders en diverse tantes is bijna geheel van haar inkomen afhankelijk. Een Australische klant en buur, verbonden aan een hulporganisatie, heeft er toen voor gezorgd dat Poo met hulp een eigen kookschool op kon zetten. Poo ging vervolgens op engelse les, waardoor ook toeristen konden profiteren van haar lessen. De school groeide gestaag en vandaag de dag heeft Poo (engels sprekend) Thais personeel en werkt ze, met een maximum van twaalf studenten, zes dagen in de week. Met andere woorden dit is een succesverhaal! Een uitzondering is deze grootste sloppenwijk van Bangkok waar echt de armsten van de armsten wonen en waar drugs en criminaliteit een eigen leven leiden. Khlong Toei is, zoals ze hier zeggen, zowel beroemd als berucht.

Onder leiding van Poo en haar vrienden leren we, naast de pomelo salade, hoe we een lekkere kokossoep met kip (Tom Kha Gai) en een pad thai met garnalen kunnen maken. Grappig hoe eten verbroederd en hoe zelf en vers gemaakte nieuwe gerechten extra lekker smaken.
Als toetje is er tenslotte ‘mango sticky rice’, het favoriete calorie bommetje als dessert in Thailand. Een waardige afsluiting van wederom een geslaagde ochtend kokkerellen.

Als je tot de categorie mensen behoort die ‘leeft om te eten’ (in tegenstelling tot ‘eten om te leven’ :-D) dan heb je in Thailand je plekje gevonden. De Thai denken niet alleen de hele dag aan eten, ze zijn er ook de hele dag mee in de weer. Je kunt tenslotte beter vele keren per dag een klein hapje tot je nemen dan (zoals wij) drie maal per dag een stevige maaltijd nuttigen. Tenminste dat lijkt hier een gangbare filosofie te zijn. Overal zie je mensen lopen met plastic zakjes vol ‘drabachtige’ ingrediënten of klotsend met een fel gekleurde vloeistof. Een bijgevoegd rietje steekt dan fier uit het zakje omhoog.

Veel mensen schijnen niet thuis te ontbijten. De tijd in het verkeer tussen huis en werk neemt teveel tijd in beslag, dus eten ‘on the go’ is hier een heel gewoon verschijnsel. Daarnaast is het eten niet duur, is er op elke straathoek wel een ‘street vendor’ te vinden en is de keuze tussen de verschillende lekkernijen overdadig. Of je nu gaat voor lekker vers fruit (met een extra keuze om het ter plekke te bakken of te grillen) of voor een lokale lekkernij als gebakken insecten of voor de meer ‘gewone hap’. Alles is mogelijk en wordt voor een habbekrats vers voor je bereid. Geen wonder dus dat hier volop gebruik van wordt gemaakt.

Het Thaise eten staat vaak bekend als erg pittig, maar eigenlijk is het evenwicht tussen pittig, zuur, zoet, zout en bitter veel belangrijker. Ingrediënten als vissaus, veel (heel veel) verse kruiden, knoflook, gember (of galangal), limoen, kokosmelk en harde bruine suiker zijn onmisbaar in de Thaise keuken. Tegenwoordig wordt ‘umami’ ook als een van de vijf basissmaken genoemd. Naast zout, zoet, zuur en bitter staat umami voor ‘heerlijkheid’ of ‘hartig’ (uit het Japans vertaald). Deze vijfde smaak is gevoelig voor glutamaat, wat weer als smaakversterker wordt gebruikt in b.v. bouillonblokjes of zoute snacks. Umami verhoogt onze speekselafscheiding, waardoor zoute en zoete smaken worden versterkt en komt van nature o.a. veel voor in tomaten, zeewier, groene pepers en kip. Bewust proeven dus :).

Ondertussen ben ik zelf met een inhaalslag op het gebied van fotograferen bezig. Op dit moment heeft ‘food photography’ mijn interesse, dus waarom niet twee zaken met elkaar combineren? Dat klinkt makkelijker dan het in werkelijkheid is. Wanneer ik me in de techniek van het fotograferen van eten verdiep, hoor ik termen als ‘mouth watering shots of food’ en ‘a good food photo should evoke the food’s best traits and its inherent deliciousness’. Het onderwerp moet er immers niet alleen appetijtelijk uitzien, maar ook ‘pleasing’ en ‘inviting’ zijn. Alsof je er meteen zin in hebt en bijna ‘niet kunt wachten’ om er een hap uit te nemen. Het moet geen plaatje zijn, maar een beleving! Oh jee……

Voor de Thai is rijst het basisvoedsel. De meest populaire rijst, de jasmijn rijst, is tegelijkertijd ook de duurste. Daarom serveren de meeste restaurants ‘mooie rijst’ (khao suoy), een witte variëteit die hier in overvloed groeit. Zouden wij westerlingen het verschil niet proeven? Ik zeg met opzet ‘witte variëteit’, want tegenwoordig zie je een scala aan kleuren in rijst, van zwart tot roodachtig tot gemengd en zelfs een beetje blauwachtig. Helaas is rijst niet erg fotogeniek!

Omdat er een hoop te leren valt qua belichting, compositie, focus en de diverse valkuilen ben ik eerst maar thuis begonnen met zomaar wat etenswaren onder handbereik. Compleet met lichtbox en statief wordt het geheel bijna professioneel (:-D), al laten de resultaten nog wel wat te wensen over. Ik kan me nog (lang) niet meten met de echte pro’s.

Maar om een quote aan te halen die op velerlei zaken van toepassing kan zijn:
‘If you ask what the difference is between ‘I like you’ & ‘I love you’, you will be inspired by this beautiful answer by Buddha: ‘When you like a flower, you just pluck it. But when you love a flower, you water it daily! One who understands this, understands life…..’
Mijn figuurlijke plantje staat nu amper boven de grond, het duurt dus nog even voordat hij tot volle wasdom komt.

De skytrain brengt onze deze keer verder dan ooit. Althans dat geldt voor mij. We rijden naar het oude centrum en vervolgen onze tocht hoog boven en over de Chao Phraya, de grote rivier die midden door Bangkok loopt, om tenslotte bijna aan het einde van deze (Silom) lijn uit te stappen. We staan nu op station Talat Phlu in het oude Thon Buri. Dit station is in februari 2013 geopend, hoofdzakelijk om de lokale bewoners van goede openbaar vervoersmogelijkheden te voorzien. Dat is in ieder geval gelukt, want het is druk in de ‘luchttrein’. Wij zijn de enige buitenlanders en dat is op zich wel een leuke ervaring. We gaan op avontuur!

Riepko is hier al eens eerder geweest en hij wil mij nu de bijzondere tempel laten zien die nog door koning Bhumibol gebouwd is. Waarschijnlijk niet door hemzelf natuurlijk, maar vast onder zijn supervisie. Het is trouwens bijzonder om te ervaren hoe de Thai hun koning vereren. Na zijn overlijden (13 oktober j.l.) zie je overal foto’s van de koning, omringd door een weelde aan, meestal witte, bloemen en brandende kaarsen. De foto’s zijn niet alleen van zijn laatste jaren, maar geven een fascinerend overzicht van zijn hele leven. Overduidelijk komen zijn voorliefde voor fotograferen, muziek (vooral de saxofoon) en bovenal zijn interesse in zijn volk en het land naar voren. Het rouwproces hier is een indrukwekkend fenomeen wat wij, in onze westerse wereld, niet zo kennen. Ook etalages, reclameborden en andere openbare plaatsen worden ‘versierd’ met respect en eerbied voor de koning in het achterhoofd.

Ondertussen gaat het gewone leven door, al blijven vooral de weekenden behoorlijk chaotisch in hartje Bangkok vanwege alle belangstellenden die een laatste afscheid willen nemen van hun vorst. De koning ligt opgebaard in het ‘grand palace’ en de wachttijd kan makkelijk tot meer dan vier uur bedragen!!, aldus onze chauffeur. En dat in deze benauwde warmte…..

Terug naar Talat Phlu. Dit schijnt een gebied te zijn wat bij uitstek bekend staat om de enorme hoeveelheid aan ‘excellent street food’. De recensies spreken in superlatieven en dat alleen al nodigt uit tot een uitgebreide ontdekkingstocht……

Uiteraard verdwalen wij meteen. Riepko’ focus is gericht op de bewuste tempel en ik, zoals een volgzame vrouw betaamt (haha), loop keurig achter hem aan. Nee hoor, de paadjes zijn hier zo smal of we lopen langs een smalle drukke weg; met andere woorden je moet gewoon wel achter elkaar aan lopen. Omdat mijn richtingsgevoel beperkt is, ben ik zeer tevreden met de achterhoede. In plaats van bij eetstalletjes komen we op een kleine avondmarkt terecht. Twee ‘farang’ temidden van vele ‘locals’ vraagt om belangstelling over en weer. Het blijft elke keer weer een genot om over zo’n marktje te lopen. Zoveel specifieke aandacht voor de uitstalling van een (vaak magere hoeveelheid) product, zoveel geduld als het gaat om het klaarmaken van een speciaal, in mijn ogen erg onaantrekkelijk, maar zeker geliefd gerecht en vooral de ogenschijnlijke acceptatie van het leven dat gaat zoals het gaat. Misschien dat de onderstromen anders liggen dan wij ze zien (dat zal best), maar voor ons is dit slenteren en ontdekken zeker de moeite waard.

Ondertussen denkt Riepko de tempel gevonden te hebben. Zijn telefoon wijst de weg. We zien van alles onderweg, van een spannend masker in een boom dat daar kennelijk al een behoorlijke tijd hangt, tot aan volgeladen fietsen die zich al slingerend een weg naar huis banen en mensen die genieten van een ontspannen momentje. Het leven hier is beslist een tikje langzamer dan in hartje stad. Harder, zwaarder misschien, maar ook relaxter en daardoor lijkt het ‘vriendelijker’.

Met wat hulp van de mensen om ons heen komen we tenslotte bij een ‘wat’ terecht. Niet de goede, maar wel een tempel. De voorbereidingen voor een feest zijn in volle gang. Monniken leren schijven te zagen uit dikke bamboestengels. Vandaar dat wij denken aan Loy Krathong (letterlijk ‘to float a basket’). Tijdens dit feest wordt een krathong (drijvend object) te water gelaten met daarop een brandend kaarsje en brandende wierookstaafjes. Het geloof zegt dat hoe langer je kaars blijft branden, hoe meer geluk je zult hebben in het komende jaar. Voor paren geldt dat hoe langer hun krathongs dicht bij elkaar blijven, des te langer en mooier hun relatie zal zijn. Geluk kun je (misschien) afdwingen, dus sommige paren smokkelen door hun krathongs met een dun touwtje aan elkaar te binden. Hoe dan ook, het feest vindt plaats in deze tijd van het jaar, in de twaalfde maan-maand, al zal het dit jaar wat minder uitbundig gevierd worden dan voorgaande jaren i.v.m. de rouwperiode. Ik lees later in de krant dat er alleen in Bangkok al meer dan zes ton vuil uit de rivieren is gevist na de feestdag. Als je je dan bedenkt dat de bootjes vooral bestaan uit lichte materialen als karton, papier, plantmateriaal en bloemen, dan denk ik dat veel mensen toch hun kans op geluk niet mis wilden lopen.

Ondanks dat we de bewuste tempel noch de beroemde straatventers gezien hebben, hebben we ons prima vermaakt in deze wijk. We moeten nog maar eens terug voor de nog niet ontdekte hoogtepunten. Het ‘koele’ seizoen breekt aan en wie wil nou niet genieten van ‘a long legacy of street food where hearty dishes will warm your soul during Bangkok’s cool season’? Ik kijk ernaar uit!