Maand: juni 2018

Verhuizen is altijd bitterzoet. Ik spreek uit ervaring, want onze aankomende verhuizing is al onze twaalfde in 36 jaar. Verhuizen is niet alleen ‘het verplaatsen van een huishouden van het ene naar het andere huis’, het is eveneens een kwestie van afscheid nemen, opnieuw beginnen en de balans opmaken; evalueren hoe de afgelopen periode verlopen is, wat je ervan geleerd hebt en hoe je er je voordeel mee kunt doen in de toekomst. Dat klinkt gemakkelijker dan het is. Ervaring leert zou je zeggen, maar de meeste verhuizingen zijn, in ons geval, vaak ongepland, dikwijls redelijk onverwachts en komen toch iedere keer weer veel te snel. Gemiddeld elke drie jaar een nieuw begin, gaat niet zonder slag of stoot.

Eén van de vragen die ons, bij verhuizingen, heel vaak wordt gesteld, is in welk land we met het meeste plezier gewoond hebben. Een bijna onmogelijke vraag om te beantwoorden. Elk land waar we gewoond hebben is immers doordrongen van onze eigen en hoogstwaarschijnlijk ‘gekleurde’ herinneringen? Clem Schouwenaars (Vlaams dichter) vergelijkt herinneringen met insecten. Volgens hem kunnen herinneringen bestaan uit zowel vlinders als wespen. Een mooie metafoor. Herinneringen zijn, voor ons mensen, heel belangrijk, want al sinds de mensheid bestaat vertellen we elkaar verhalen. Verhalen over onze familie, over speciale gebeurtenissen, kortom over alles wat we niet willen en/of mogen vergeten. Herinneringen in welke vorm dan ook zijn daarom een kostbaar goed. Een wonderlijk fenomeen daarbij is dat onderzoek heeft uitgewezen dat we na onze dertigste de neiging hebben om de pijnlijke of verdrietige herinneringen weg te stoppen. We staan liever stil bij de positieve, leuke momenten. Herinneringen blijken dan dus niet altijd betrouwbaar meer te zijn!

Omdat onze aanstaande (en voorlopig laatste) verhuizing een extra bijzondere is vanwege het feit dat het meteen een afsluiting van een levensstijl inhoudt, is het deze keer misschien extra belangrijk om onze herinneringen, onbetrouwbaar of niet, eens op een rijtje te zetten. Welke vlinders koesteren we? Een beetje nostalgie als het ware. Ik heb trouwens een mooi verwoord stukje gelezen over nostalgie: ‘in het land der volwassenheid is nostalgie een dankbare ontsnappingsroute voor wie even genoeg heeft van realiteit, prestatiedrang of kopzorgen. Het is een veilige cocon waarin je even kunt schuilen voor het heden en teruggrijpen naar fenomenen uit je jeugdjaren; het is comfort food voor de ziel, iets vertrouwds in een onzekere wereld.’

De eerste keer naar ‘buiten’ met de kinderen was naar India (1994). Hiervoor hadden wij er zelf al drie verhuizingen opzitten. In 1982 naar Hellevoetsluis, in 1987 naar Kejayan, Indonesië en in 1990 weer terug naar Nederland, naar Joure. Terug naar India. Choladi, een dorpje in de ‘middle of nowhere’, was een geweldige start. Goed, we waren de enige buitenlanders in de verre omtrek, maar wat hebben we daar een leuke tijd gehad. Denk aan de verjaardagsfeestjes met de volwassenen wanneer onze jongens jarig waren, de engelse lessen, de kookclub en zelfs de ‘aerobic’ op de ‘colony’, de theeplantages vlak voor onze compound, de kleinschaligheid, de saamhorigheid en de knusheid van ons afgelegen leven. Veel vlinders!

Daarna naar Dhaka, Bangladesh (1997), een land met enorme tegenstellingen. De jongens gaan hier voor het eerst naar school en maken vrienden. Leuk is de Nederlandse club met de Nederlandse school, een oase van vrijheid in dit moeilijke land, waar alles zich letterlijk ‘in your face’ afspeelt. Voor mij heeft de ‘School of Hope’, een school voor kinderen uit de sloppenwijken waarvan ik in het bestuur zat, nog steeds een warm plekje in mijn hart. Uiteraard kent zo’n land met al haar armoede en problematiek een aantal wespen, maar de positieve herinneringen voeren de boventoon. In moeilijke omstandigheden heb je elkaar nodig en kun je bij elkaar terecht om te relativeren en opnieuw op te laden. Je leert een land anders kennen als je er woont!

De volgende verhuizing is naar Surabaya, Indonesië (eind 1999). Een land wat dicht bij ons ligt en waar we al enige goede herinneringen hebben liggen. Ook hier treffen we het weer met fijne mensen om ons heen. Cultuur, geschiedenis, verschillende geloven, veel reizen en ontdekken en ‘thuis’ de Nederlandse vereniging met feesten als Sinterklaas en carnaval. Een overweldigende hoeveelheid aan indrukken en een herkenning wat datgene waarover, vooral ik, in mijn jeugd al zoveel heb gehoord. Mooie vlinders.

Eind 2003 verhuizen we naar Cully in het Franstalige deel Zwitserland. We wonen hier prachtig midden in de wijngaarden met uitzicht over het meer van Genève. Een aanslag op onze financiën, maar wat een plek, wat een herinneringen!! We leren skiën, ontdekken de bergen en de gletsjers en genieten van onze wandeltochten rondom het meer om na afloop te fonduen of te racletten in ons eigen kaashuis! Aikido is hier een zaterdag ritueel inclusief spelletjes en tosti’s met de vrienden tot besluit. De jongens hebben hier meer vrijheid. Het is misschien minder gemakkelijk om contacten te leggen met de lokale bevolking, maar de school, de mogelijkheden die het land biedt en de (relatieve) nabijheid van ons eigen land zijn zeker allemaal pluspunten.

In 2006 gaan we weer verder. We vertrekken naar Manila (Ayala Alabang) in de Filipijnen. We ontdekken de wereld van het duiken als gezin, genieten van de prachtige stranden, de onderwaterwereld en ander natuurschoon. Het is ook een harde wereld met veel problematiek zowel in (delen van) het land als ook in en rondom de fabriek in Cabuyao. Voor het eerst hebben we te maken met bodyguards en gewapende mensen bij de ingang van grote openbare gelegenheden. Toch overheersen ook nu de positieve ervaringen, vooral buiten de grote stad. We zijn hier eigenlijk te kort om heel veel herinneringen te maken.

Terwijl onze oudste vanuit hier het nest verlaat om in Nederland verder te studeren (om zijn ‘wortels’ beter te leren kennen), gaan wij, in 2008, gedrieën verder in Accra, Ghana. Omdat ons gezinsleven is veranderd, moeten we een nieuwe balans vinden, hetgeen ons allen uitstekend lukt. Een ander continent…..wat een verschil! In cultuur, in geschiedenis, in beleving, in kleur….. Afrika is in alle opzichten anders. Het is dus even wennen. 😉 De Afrikanen (generalisatie) zijn direct, zowel in hun taalgebruik als in hun gewoontes. Na zoveel jaren van diplomatie en het ‘voorkomen van gezichtsverlies’ is dit beslist een behoorlijke overgang. Tegelijkertijd is het wel duidelijk. Het is voor ons leven een verrijking om, als tegenwicht, ook aan dit continent te mogen proeven. Gelukkig vallen we wederom in een warm bad. Er is weinig cultuur om ons heen, je bent dus op elkaar aangewezen om er iets van te maken. 

Vanuit hier vertrekt in 2011 ook onze jongste naar Nederland om, in navolging van zijn broer, in Groningen te studeren. Ons gezinsleven veranderd voor de tweede keer. We gaan verder zoals we ooit begonnen zijn. De jongens komen nu logeren en zien ons en hun vakantie omgeving met nieuwe ogen en een nieuwe waardering. Leuk om te ervaren. V.w.b onze volgende verhuizingen maken we in 2012 een soort ‘tussenstop’ in Blonay, Zwitserland om in 2014 te verhuizen naar Bangkok, Thailand. Terug naar Azië.

Bangkok, de stad der engelen, is de grootste stad waar we ooit gewoond hebben. Voor ons een stad met heel veel mogelijkheden, een veilige stad en een stad om langzaam te ontdekken en te doorgronden. We hebben hier, naast Indonesië, onze meeste logees ontvangen en met hen veel delen van Thailand bezocht. Een heerlijk land om in te wonen als ook een fantastisch vakantie land. Sinds de 18e van deze maand is onze verhuizing terug naar Nederland echter definitief een feit. De officiële aankondiging is gedaan en de reacties stromen binnen. Veel mensen sturen felicitaties, positieve gedachten over ‘vrijheid en tijd’ in combinatie met ‘alle goeds’ voor de toekomst. Een enkeling gaat een stapje verder en schrijft een ontroerend bericht, een bericht waar je even stil van wordt; een afscheidsbrief pur sang!

‘Dear Boss,I saw the announcement yesterday, although it was holiday in Nigeria, but my heart was heavy and it was mixed feeling for me. For some moment, I was alone and quiet, not sure what was going through my head and mind, but at the end, I thank God for your life, for your family and for God giving you the opportunity to have a fruitful 36 years. I have no doubt that there are hundreds (just being modest with the number) that will also feel the way I felt seeing the announcement, these are people you have touched their career lives.’

Over vlinders gesproken……..dit is een hele bijzondere!

Terugkijkend naar de voorgaande jaren bedenk ik dat het vooral de mensen om ons heen zijn geweest die van het wonen in elk land een bijzondere ervaring hebben gemaakt. Elk land kent haar eigen charme en mogelijkheden, maar de mensen (lokaal en expats) maakten het voor ons een thuis. We hebben het keer op keer getroffen, waardoor we onze jaren buiten Nederland met een gevuld hart kunnen afsluiten en we ons nu vol vertrouwen en verwachting kunnen richten op een nieuwe toekomst. Ze zeggen immers niet voor niets dat optimisme gaat over het zien van de mogelijkheden zonder de realiteit te ontkennen? Daarnaast zijn de mooiste herinneringen de vlinders die nog moeten komen 😉

 

 

 

 

‘De werkelijkheid is slechts een illusie, zij het een heel hardnekkige’, een citaat van Albert Einstein, kan mijns inziens betekenen dat er een verschil bestaat tussen kijken en zien. We  kijken naar voorwerpen en we zien voorwerpen, maar betekent kijken en zien in deze context dan wel hetzelfde? Volgens de definitie is kijken het bewust waarnemen van iets, terwijl zien meer omvattend is. Zien is weten wat er wordt waargenomen. Je indirecte waarneming speelt hier eveneens een rol; je dromen en je denken.

eend of konijn (foto internet)

Iedereen heeft een eigen manier van waarnemen. We doen ons hele leven ervaringen op en we organiseren en groeperen deze opgedane waarnemingen in ons geheugen, zodat we objecten kunnen herkennen en verbanden kunnen leggen. De wereld om ons heen krijgt dus betekenis doordat beelden ons bewustzijn binnenkomen en patronen worden herkent. Dit proces kent een zekere mate van vrijheid (ieder mens verwerkt zijn of haar gegevens op een eigen wijze), waardoor er verschillen in totaalbeelden kunnen ontstaan. Om een voorbeeld te geven: waar de één een eend ziet, ziet de ander een konijn. Beiden kijken naar hetzelfde beeld, maar zien het vanuit een andere invalshoek. 

Wat dit allemaal te maken heeft met onze wereld hier in Bangkok? Wij zien, beleven en ervaren hier van alles en proberen het een en ander vast te leggen op de ‘gevoelige plaat’. Breng je daarmee werkelijk over wat je wilt zeggen of legt je beeld een (harde) werkelijkheid vast die je als fotograaf ook pas op een later tijdstip ziet? Ik herinner me een serie foto’s gemaakt in de Filipijnen waar ik zelf mooie foto’s probeerde te maken, ontdaan van alle ‘rommel’ binnen mijn beeld. Mijn metgezel daarentegen legde de omgeving vast zoals die zich aan ons presenteerde met alle onvolmaaktheden en ongerechtigheden van dien. De reacties op onze reportages waren heel verschillend. Mijn totaalbeeld werd gezien als een wenselijkheid, een illusie, terwijl zijn beeld werd gezien als een (de) werkelijkheid.

Marcellus Emants (Nederlands schrijver) heeft ooit de vraag gesteld: ‘is niet alles illusie en is illusie niet alles?’ Een filosofische vraag, want de definitie laat ons weten dat een illusie een schijnbare werkelijkheid is, ‘gebaseerd op foutieve waarnemingen van reële externe prikkels’. Volgens een professor in de neurowetenschappen is de realiteit om ons heen inderdaad een voortvloeisel van onze hersenactiviteit. Volgens hem is perceptie geen reflectie van de wereld om ons heen, maar moet waarneming meer gezien worden als een interpretatieproces. We zien met ons brein! Om die reden zien sommige mensen wat anderen niet kunnen zien.

Binnen de wereld van de fotografie hebben we programma’s om onze onvolmaakte ‘echte’ werkelijkheid een beetje te helpen. Om van een imperfect plaatje een inspirerend beeld te maken met de focus op de juiste plaats en ontdaan van storende elementen. Geen gemakkelijk proces, maar wat een mogelijkheden! Ik heb vandaag geproefd en gewerkt met een aantal functies binnen ‘lightroom’ en ‘photoshop’, maar slechts het topje van de ijsberg is me nu een beetje duidelijk, het grootste deel ligt nog verborgen.

Hoewel ik ‘vroeger’ altijd beweerde dat een foto van zichzelf goed genoeg moest zijn en je die niet teveel moest bewerken, begin ik langzamerhand in te zien (!) dat een bescheiden bewerking absoluut een verschil maakt in het eindresultaat. Nabewerking is, naast compositie en lichttechnieken, één van de meest cruciale aspecten om een eigen stijl en een eigen draai aan je foto’s te geven. Een onbewerkte foto is in 99% van de gevallen simpelweg nog niet af. Waar ligt dan de grens tussen bewerking en manipulatie?  De regel is dat als het om journalistieke foto’s gaat, je niets mag toevoegen of weghalen. Als een foto in een krant komt, dan moet die immers betrouwbare informatie geven. Maar de grens tussen beeldmanipulatie en beeldbewerking is lang niet altijd even duidelijk, het is een kwestie van journalistieke ethiek. In de privé-sfeer kun je natuurlijk doen en laten wat je wilt; de mogelijkheden zijn eindeloos.

Mijn uitdagingen betroffen vandaag het weghalen van bomen achter een ‘geestenhuisje’, het ophalen van de schaduwen in hetzelfde huisje,  het benadrukken van het oranje van de kat en het dimmen van de ‘highlights’ in de foto. Het resultaat is een sterkere foto, waarin je aandacht onmiddellijk naar de poes wordt getrokken. De werkelijkheid is niet wezenlijk veranderd, de sfeer is daarentegen beter gevangen.

Een andere ‘project’ was het compleet maken van een meertje waarin de reflectie van een rotspartij is te zien. Beide rondingen van het meertje zijn afgekapt in mijn foto. Hoewel dit geen enorme fout is, zorgt het er wel voor dat de foto niet compleet is. Je kijkt naar de foto en ziet het ‘gebrek’. Oef, met recht een klus! Ik goochel met filters en acties als uitvloeien, klonen, schilderen, effecten en weet, met veel hulp en aanwijzingen, een compleet meer te fabriceren zonder dat er extra bomen of dubbele elementen in de foto blijven staan. De lucht nog iets dramatiseren en voilà…..missie geslaagd!!

Wanneer je de media raadpleegt blijken er tientallen artikelen te zijn geschreven over beeldmanipulatie en het effect ervan op onze kijk op dingen. ‘We moeten veel meer nadenken over wat we eigenlijk zien.’ Volgens fotograaf Lars van den Brink in de NRC hoeft dat geen negatieve ontwikkeling te zijn. Volgens hem leren mensen steeds beter kijken naar beelden en gaan ze bedenken wat een fotograaf eigenlijk probeert te vertellen. Adobe Photoshop, het programma voor het grafisch bewerken van o.a. foto’s, bestaat sinds 1990 toen de allereerste versie door de gebroeders Knoll op de markt werd gebracht. Ondertussen is het woord ‘photoshoppen’ praktisch een synoniem geworden voor iedere vorm van beeldmanipulatie, hetgeen wel aangeeft hoe groot de invloed is.

Ik sta nog in de kinderschoenen voor wat betreft het ontdekken van deze nieuwe wereld, maar geniet van de mogelijkheden om het verschil te onderstrepen tussen een ‘gewoon’ kiekje en een ‘goede, aansprekende’ foto. Onze eerder genoemde fotograaf waarschuwt echter dat het voor elke fotograaf desalniettemin van groot belang blijft om oog te houden voor de schoonheid van de werkelijkheid om je heen, want de werkelijkheid  biedt zich vaak onverwachts aan op een manier die je zelf niet zou kunnen bedenken. Het echte leven is zo verassend, daar kan je met Photoshop niet tegenop. Absoluut waar! Gebruik je zintuigen, laat je brein de vrije loop en kom tot verrassende inzichten.

 

Dit is zo’n typische uitspraak die op vele facetten van het leven toepasbaar is. Ook in ons geval, want we gaan vandaag weer verder met onze zoektocht in Chinatown naar de al gefotografeerde ‘karakters’. Ons verhaal is immers nog (lang) niet af. Aangestoken door haar enthousiaste relaas wordt onze Thaise vriendin deze keer vergezeld door haar Japanse vriend. Lees verder “WINNEN DOE JE MET Z’N ALLEN (Johan Cruijff)” →

Er gaat niks boven een mooi verhaal. Verhalen raken ons, we kunnen ons erin verplaatsen, ze spreken tot onze verbeelding of ze maken een gedachtengang compleet. Over een goed verhaal blijf je ook langer nadenken dan een ‘gewoon’ verhaal, het is het verhaal wat je met anderen wilt delen, waar je langer over door wil praten. Dat klinkt in theorie natuurlijk heel mooi, maar hoe verwerk je het principe ‘hook the reader’ in je eigen verhaal? Volgens de mensen die het kunnen weten zijn lezers van nature lui en snel afgeleid. Je moet ze vanaf de eerste zin in je greep hebben (‘als een vishaak met weerhaken’) en ze niet meer laten gaan. Geen zin zo belangrijk als de eerste! Schrijver George R. R. Martin (Game of Thrones) gaat nog verder. Hij zegt: ‘Ik zou elke schrijver willen adviseren om te beginnen met het schrijven van korte verhalen. In deze tijd ontmoet ik veel te veel jonge schrijvers die gelijk proberen om een roman te schrijven, of een trilogie, of zelfs een serie van negen boeken. Dat is net zoiets als gaan bergbeklimmen en dan meteen beginnen met de beklimming van de Mount Everest.’ Ervaring leert is dus ook hier een belangrijk gegeven!

Soms dient een verhaal zich compleet aan, je hebt het als het ware kant-en-klaar in je hoofd, maar meestal komt het in twee (of meerdere?) delen. In ons geval zijn er eerst foto’s. Prachtige sterke zwart/wit koppen van (meestal) mannen uit verschillende lagen van de bevolking. Sommigen uit achterbuurten, anderen verkopen amuletten, hebben hun eigen winkel of zijn straatverkopers. Het fotoproject loopt goed en groeit langzaam maar gestaag. Wat mist is het verhaal. Oogcontact en de nodige handgebaren zijn weliswaar voldoende voor één of meerdere portretten, maar zijn beslist ontoereikend voor het verkrijgen van de nodige achtergrondinformatie. Conclusie: we hebben een Thai nodig om met ons op stap te gaan voor het missende menselijke tintje!

Gewapend met afgedrukte foto’s voor het eerste contact gaan we in Chinatown op zoek naar onze ‘modellen’. Chinatown is een smeltkroes van geuren, kleuren en levendigheid. Toen Bangkok (eind 18e eeuw) de hoofdstad van Thailand werd, kwamen duizenden Chinezen naar de stad om werk te vinden. De, meestal ongeschoolde, arbeiders werden ingezet voor het zware lichamelijke werk en bouwden zo de stad op. Ze namen hun intrek in aparte wijken (Yaowarat en Sampeng), een gebied wat we nu kennen als Chinatown. Wanneer je de grote straten links laat liggen en je de kleine sois (straatjes) inloopt, ervaar je pas het echte leven. Hier loop je temidden van drukke marktstraatjes, exotische aroma’s van vele straatrestaurantjes, open winkeltjes van sinkel, hete dampende barbecues en alles wat daar verder bij komt kijken. Het leven speelt zich voornamelijk af op straat.

We hebben onze ‘klokkenman’ redelijk snel teruggevonden. Hij zit gewoontegetrouw achter een enorm bureau temidden van zijn ‘hardware store’ (ijzerhandel). Op zijn bureau/toonbank prijkt een oude grammofoon en achter hem klinkt het rustgevende getik van talloze hangklokken.

Dit sfeerbeeld is ook meteen de reden waarom deze man, afgezien van zijn markante kop, ons in eerste instantie was opgevallen. De man is druk en lijkt geen tijd voor ons te hebben, maar het voorzichtige aanhouden en de rust van onze Thaise vriendin brengen opeens een verandering in hem teweeg. Vooruit dan maar. Krukjes worden haastig aangeschoven, we worden allemaal van water voorzien en het interview kan beginnen. De man gaat er eens goed voor zitten en na een aarzelende start, vloeien de zinnen als watervallen over zijn lippen. Hij krijgt er plezier in, zelfs zoveel dat we worden uitgenodigd om, als nieuwe vrienden, zijn huismuseum te bezoeken.

Het is alsof we in een andere wereld stappen. Deze bijna 70-jarige man blijkt al van jongs af aan geïnteresseerd te zijn in klokken, of beter gezegd in ‘tijd’, want zo zegt hij ‘time only goes forward, once gone it doesn’t turn back’. Vanaf zijn tiende werkt hij al bij zijn vader in de winkel, maar hij is daarnaast vanaf zijn twintigste serieus begonnen met het verzamelen van antieke klokken. Hij vindt ze via FB, met behulp van vrienden en gaat regelmatig naar de speciale antiekmarkt in Chinatown die elke zaterdagavond plaatsvindt. Tegenwoordig is zijn zaak dus een combinatie van de ‘family business’ (ijzerhandel) en een reparatie werkplaats voor klokken. Zijn klokken zijn meer dan alleen een hobby. Hij spendeert een groot deel van zijn dag aan het opwinden, gelijk zetten en bijhouden van al zijn modellen. Het zijn er veel….heel veel. De meesten uit Frankrijk, België en Duitsland, maar ook de Nederlandse staartklok ontbreekt hier niet. De man is helemaal verguld met het verhaal dat onze ouders ook zo’n klok in huis hebben. Zijn meest bizarre klok is echter de klok uit de kapperszaak. Hier is alles in spiegelbeeld en loopt de tijd terug om het de klanten gemakkelijk te maken als ze op de kappersstoel in de spiegel kijken.

Zelf worden we door dit contact hoe langer hoe meer enthousiast. Dit is inderdaad een onverwacht sterk verhaal met alle elementen die daarin thuis horen. Het is ‘persoonlijk, een beetje verrassend, maar niet te ‘ver van mijn bed’, uniek en herkenbaar’. Dit smaakt naar meer. Misschien ook met ‘een begin en een eind’ inclusief ‘emoties’? Volgens deskundigen is het belangrijk de juiste emotie, de juiste sfeer te vinden en vervolgens te improviseren om een pakkend (kort) verhaal te schrijven. Dat de sfeer belangrijk is blijkt wel uit ons volgende contact.

We vinden de kuiper in zijn werkplaats niet ver van zijn winkel. Hij is druk aan het werk en reageert totaal niet op onze verschillende toenaderingspogingen. Net als we bedenken dat we dan maar genoegen moeten nemen met alleen zijn portret, draait hij zich een beetje in de richting van onze Thaise vriendin. Zij zit op een klein krukje naast hem en vraagt af en toe op zachte toon waar hij mee bezig is en waarom dit beroep voor hem zo belangrijk is. De sfeer is kennelijk toch gecreëerd want de man laat zijn stugge masker langzaam maar zeker zakken. Hij waarschuwt ons wel dat hij niet over zichzelf wil praten, maar verder bereid is tot luisteren en vertellen.

Ook hij werkt al vanaf zijn tiende om zijn familie te ondersteunen. Vroeger waren er vele kuipers in Chinatown, want teakhouten vaten werden voor van alles en nog wat gebruikt. Voor het bewaren van rijst of andere zaken, als douche, voor de was etc. etc. ‘Ik heb mijzelf alles geleerd (‘I’m born with it’), want er bestaat geen kuiper-school’, aldus onze zwijgzame man ;). Hij vervolgt: ‘tegenwoordig worden veel vaten massaal geproduceerd, het hout heeft geen tijd gekregen om goed te drogen en het resultaat is een mediocre product.’ Het stoort hem en verdriet hem tegelijkertijd, want hij is een perfectionist en wil daarom graag werken voor klanten die zijn werk waarderen en respecteren. Helaas heeft hij geen opvolger, wel een zus die helpt in de winkel. Net als onze klokkenman.

Is dit dan de overkoepelende verhaallijn voor onze sterke koppen? Uitstervende beroepen, het teloorgaan van familiebedrijfjes en potentiële opvolgers die een andere toekomst kiezen? Het is waarschijnlijk nog te vroeg om zoiets te concluderen, we hebben pas twee verhalen te pakken en nog velen te gaan. Ze zeggen dat als je het echte exotische Azië wilt meemaken, een bezoekje aan het drukke Chinatown een ‘must’ is. Het lijkt mij dat zo’n bezoek niet compleet is zonder het bijbehorende verhaal…….