Maand: augustus 2016

De Mekong delta is alweer ons laatste ‘highlight’ in deze stormachtige vakantie met een wervelwind aan indrukken. Het plan is om per auto van Saigon naar Can Tho, de belangrijkste plaats in de delta en een goede uitvalsbasis voor verkenning van dit labyrint aan rivieren en kanalen, te reizen om onderweg alvast een indruk te krijgen van het dagelijks leven in dit gebied.

Onze eerste stop is in Cai Be waar we een Cao Dai kerk  bezoeken. Ik moet zeggen dat ik nog nooit van deze stroming had gehoord. Het blijkt dan ook een vrij nieuwe religie te zijn. In een poging om de ideale religie te creëren, een soort mengeling van zowel het noorden als het zuiden van Vietnam, is er een kleurrijke, bonte combinatie ontstaan van boeddhisme, taoïsme, christendom, islam, confucianisme en Vietnamees spiritualisme. Met andere woorden er is rekening met alles en iedereen gehouden. 🙂 ‘Cao Dai’ betekent letterlijk ‘hoge toren’, hetgeen een verwijzing is naar God. Het belangrijkste focuspunt van het Caodaïsme is het ‘Goddelijk Oog’, wat God symboliseert met een yin en yang teken in zijn oog.

De kerk is inderdaad vol kleuren en afbeeldingen. Onder een hemelsblauw plafond en temidden van pilaren vol draken en zeven koppige cobra’s zien we representanten van alle geloven. Heel apart om te zien en verrassend om te horen dat het aantal volgelingen hand over hand toeneemt. Verbroedering spreekt kennelijk aan. 

De Mekong delta wordt ook wel de rijstschuur van Vietnam genoemd, vanwege de vruchtbaarheid van de omgeving. Om aan te geven hoe groot dit hele gebied is: ‘na een 4800 km lange reis vanuit het Tibetaanse hoogland vertakt de Mekong zich over Zuid Vietnam in vele waterwegen. Hij mondt uiteindelijk via negen armen, bekend als de ‘Cuu Long’ (negen draken) uit in de Zuid Chinese zee. De rivieren en kanalen irrigeren een gebied zo groot als Nederland.’ Terwijl wij deze informatie bespreken, worden we onmiddellijk voorzichtig gecorrigeerd. De Mekong mondt niet uit in de Zuid Chinese Zee maar in de Oost Zee. De naam ligt gevoelig!

Om een indruk te krijgen van de dagelijkse leven op en rond het water gaan we verder met de boot en bezoeken we een bedrijfje aan het water waar van alles wordt gemaakt; van slangenwijn, tot rijstpapier, rijstpopcorn en verschillende Aziatische snoepjes. Eerst uitgebreid rondkijken en zien hoe alles gemaakt wordt en daarna op je gemakje met een kopje thee genieten van een proeverijtje. Helemaal niet gek, al heb ik de slangenwijn maar aan me voorbij laten gaan. Aan de gezichten om me heen te oordelen was dat een koppig mengsel en de dag is nog lang niet voorbij!

Onderweg zien we van alles op het water. Het leven speelt zich hier grotendeels af op en rondom het water met de rivier en haar kanalen als belangrijkste verbinding. We zien huizen op palen, rijstschepen, woonboten, drijvende markten en zelfs een enkele cruiseboot.

Omdat we met onze boot niet over de nauwe zijkanaaltjes kunnen varen, stappen we over in kleine kajaks voor het ultieme ‘delta gevoel’. Het is werkelijk een prachtige omgeving.

De steenbakkerij vlakbij laat ons wel zien dat  het leven ook zwaar en moeilijk is. Het is hier warm, stoffig en benauwd. Alle klei wordt met de hand verwerkt tot potten, vazen en vooral stenen. Iedereen kan een aantal vierkante meters huren en zijn of haar eigen bedrijfje opzetten. Vaak is het een familieaangelegenheid, want er moet wel omzet gedraaid worden. De stenen worden hoog opgestapeld in grote ronde ovens, waarna de vuren worden opgestookt en de toegangsdeur wordt dichtgemetseld. Ik ben vergeten hoe lang het proces nodig heeft, maar kijk beslist met frisse interesse naar de bekende rode baksteen die overal gebruikt wordt.

Na een nachtje goed slapen in Can Tho staan we vroeg op om naar de drijvende markt in Cai Rang te gaan. Marktkooplui uit de directe omgeving verzamelen zich hier bij het ochtendgloren op het water met hun bootje vol waren en slaan aan het handelen. Veel andere families liggen hier voor langere tijd met hun boot. Ze komen volgeladen van ver en blijven soms wel een week. Net zolang tot al hun waren verkocht zijn, waarna de hele cyclus weer van voren af aan kan beginnen. Door middel van een bamboepaal aan boord kun je al van verre zien wat er aan boord verkocht wordt. We proberen alle groenten en fruit te herkennen en benoemen, maar komen niet veel verder dan het ‘gewone werk’ als bananen, uien, ananassen, aardappelen en  pompoenen.

Het is ondertussen een drukte van belang. De belangstellenden varen in kleine bootjes af en aan en proberen te onderhandelen over de beste prijs. Om zelf eens te ervaren hoe dit in z’n werk gaat, leggen wij aan naast een ananasboot. Behendig klimmen we op het grote schip en zien hoe de ananasboeren hier inderdaad leven temidden van hun producten. Het is krap, donker en behoorlijk primitief, want alle beschikbare ruimte is voor je product en potentiële inkomen en niet voor je eigen comfort. Handig snijdt de zoon van de baas repen verse ananas voor ons. Geen idee van de prijs, maar heerlijk verfrissend is het zeker.

Deze markt is een heel verschil met de markt die wij kennen in Thailand, maar zeker zo interessant. Volgens onze begeleider is zo’n ‘floating market’ ook hier een verschijnsel wat langzaam gaat verdwijnen. Het lijkt nu nog zo authentiek, maar volgens hem is deze markt vandaag nog maar een mager aftreksel van wat het vroeger was. De boten en de waterweg moet het geleidelijk afleggen tegen het vervoer over de weg. Jammer voor ons, maar misschien wel een enorme sprong vooruit in het leven van de mensen die het aangaat?

Het enige wat we nu nog niet gedaan hebben, is fietsen. De fietsen moeten zelfs een stukje mee op de boot, vanwege problemen op de weg. Een heel gedoe, wat onze schippers steeds nerveuzer doet giechelen. Met zijn twee woorden engels heeft hij de grootste pret, die hij royaal met ons probeert te delen. 🙂 De stemming zit er goed in!

De fietstocht brengt ons naar een enorme tuin vol fruitbomen, waar we mogen proeven en kunnen zien hoe veel lokaal fruit groeit en bloeit. Nooit geweten dat de ‘dragon fruit’ aan een soort cactusachtige plant groeit. Zo leren we nog eens wat! Al met al was onze tijd in deze delta veel te kort, maar met al deze activiteiten hebben we zeker een goede indruk gekregen.

Volgens velen is Ho Chi Minh Stad (of Saigon zoals de stad nog steeds genoemd wordt) het economische hart en daarmee de officieuze hoofdstad van het land. Met ruim acht miljoen inwoners is het dan ook de grootste stad van het land. Volgens onze informatie ‘bulkt de stad en haar directe omgeving van de bezienswaardigheden; van de beste kom noedelsoep tot aan de Cu Chi tunnels’. Hebben we wel genoeg tijd om alles te ontdekken?

Als bolwerk van de Vietcong en dé plek waar 15.000 (boeren)guerrilla’s oorlog voerden vanuit een met de hand gegraven tunnelcomplex, spreken de Cu Chi tunnels tot de verbeelding van velen. De eerste tunnels, op zo’n 35 km afstand van Saigon, werden al aan het eind van de veertiger jaren in de kleigronden gegraven en gebruikt in de strijd tegen de Fransen. Tijdens de Vietnamoorlog werd het ondergrondse gangenstelsel echter uitgebreid tot een gigantisch tunnelcomplex van maar liefst drie niveaus en met een lengte van bijna 250 km. Met simpele werktuigen slaagden de gravers erin om tot een diepte van twaalf meter te komen!  Het gangenstelsel werd de schuilplaats van de Vietcong tijdens de oorlog met de Amerikanen, van waaruit ze Saigon infiltreerden om daar in 1968 een aanslag te plegen. De Amerikanen besloten daarop een tegenoffensief te organiseren en bedachten het plan om een militaire basis in het gebied te vestigen. Onbedoeld bouwden ze de basis van de 25e legerdivisie (bekend onder de naam ‘Tropic Lightning’) precies boven een deel van het tunnelcomplex. Hoewel ideaal voor nachtelijke  verrassingsaanvallen, was het tegelijkertijd natuurlijk onmogelijk geworden om het bestaan van de tunnels geheim te houden. Honden werden ingezet om aanvallen vanuit de tunnels een halt toe te roepen, maar het strooien van peper desoriënteerde de honden. Dit plan was geen succes. Speciale vrijwilligers (de ‘tunnelratten’) werden daarom gerecruteerd om ‘deze vijandelijke onderwereld’ binnen te gaan. Velen overleefden hun trip niet.

Met al deze informatie betreden wij het terrein, waar enkele tunnels zijn opengesteld voor het publiek. We hebben nog geen concreet idee wat ons hier te wachten staat. Ons pad voert ons door oerwoudachtig terrein. Als eerste moeten we op zoek naar een gecamoufleerd luik van ongeveer 25 bij 30 cm. Onvindbaar! Zodra er echter wat bladeren en zand opzij geveegd wordt, komt er inderdaad een luik in beeld. Oei, wat smal en donker. Dit is beslist niet voor iedereen geschikt! Onderweg proberen we meerdere van dit soort luiken te  ontdekken, maar slagen daar maar heel af en toe in. Waarschijnlijk slordigheid van een vorige bezoeker? 🙂 De Vietcong waren meesters in het bedenken van gruwelijkheden om de Amerikanen te doden of te verminken. Onder een ogenschijnlijk onschuldige grasmat (een draaiend luik) zit een ‘boobytrap’ van scherpe bamboespiesen. Akelig om te zien, evenals alle andere verschrikkingen die de revue passeren.

Sommige tunnels zijn (later) wat vergroot zodat de toeristen er ook in kunnen. We mogen kiezen welke afstand we ondergronds willen overbruggen. Het valt niet mee. Het is er benauwd, laag, donker en bloedheet.  Met 60 cm breedte en een hoogte van 1.20 meter moet je haast kruipen om fatsoenlijk vooruit te kunnen komen. Het is voor iedereen een opluchting om weer boven de grond een flinke teug frisse lucht in te ademen.

Op het terrein zien we verder o.a. een nagebouwde keuken. Via een ingenieus systeem werd de rook uit de keuken naar een plek een heel eind verderop afgevoerd. Zo kon de plaats van de keuken geheim blijven. Al deze gangen en nagebouwde vertrekken geven ons een duidelijk beeld van het leven onder de grond en de verschrikkelijkheden die hier hebben plaatsgevonden.

Om ons heen klinken steeds geluiden van vuurgevechten. We denken eerst nog aan geluidseffecten om je beter in te kunnen leven, maar het blijkt dat je, als toeristische attractie, tegen betaling zelf kunt gaan schieten met een Bazooka of een AK-47. Een kans die Jelle en Wout niet willen missen. Onder begeleiding en met duidelijke instructies en beperkingen verdwijnen zij in het ‘authorized persons only’ gebied. Even later klinken de zware schoten van wel heel dichtbij. De jongens komen glimmend en voldaan terug, zo voor ‘de leuk’ was dit een machtige ervaring!

Uiteindelijk hebben de Amerikanen de inwoners van het district gedwongen om te verhuizen, waarna ze het ontruimde gebied bestookt hebben met napalm, bommen en ‘agent orange’ (ontbladeringsmiddel). Cu Chi werd de zwaarst gebombardeerde streek van Vietnam. Het inzetten van bommenwerpers leidde tot de vernietiging van de tunnels; meer dan 40% van de Vietcong strijders heeft deze oorlog niet overleefd. We zijn er allemaal een beetje stil van. Helemaal als we daarna ook nog het War Remnants Museum bezoeken in Saigon, waar de impact en de verwoestingen in,  vaak gruwelijke, foto’s zijn uitgebeeld. Het zijn voornamelijk de Amerikaanse wreedheden die worden belicht, maar eigenlijk maakt dat niet eens uit. Het toont bovenal de nutteloosheid, de ellende en het verdriet die een oorlog veroorzaakt.

Na deze onderdompeling in het Vietnamese verleden zijn we toe aan wat luchtigers, wat anders en zeker wat aantrekkelijkers. We komen terecht in één van de belangrijkste iconen van de stad, de Bitexco Financial Tower. Het ontwerp was bedoeld als een lotusbloem, maar volgens ons boekje lijkt het meer op een CD rek met een tamboerijn…?  De tamboerijn is dan de verdieping met het helikopterplatform, waar ook wij, onder het genot van een wijntje genieten van een prachtig uitzicht. Even in een andere wereld waar we rustig kunnen bedenken voor welke hoogtepunten we nog tijd hebben.

Onze keus valt op de Jade Emperor Pagoda, een taoïstische tempel die in 1909 door de Kantonese gemeenschap van Saigon is gebouwd. De tempel, met zijn zachtpaarse façade en jadegroene dakpannen, wordt gezien als één van de meest spectaculaire tempels van de stad. De overweldigende aanwezigheid van wierook moet de sfeer vast verder verhogen :). Het blijft verbazingwekkend dat gelovigen, temidden van de stroom nieuwsgierige toeristen, onverstoorbaar hun gang blijven gaan en zich volstrekt niet inhouden met hun gebeden, hun offeranden of hun aandacht voor hetgeen ze voor ogen hebben. Bewonderenswaardig.

Terwijl Riepko en Wout tot besluit nog ‘even’ langs het Herenigingspaleis lopen, besluiten Jelle en Soraya de Ben Thanh markt te verkennen en op souvenirjacht te gaan. Iedereen probeert alles uit de stad te halen, gebruik makend van de droge momenten, want de regentijd laat zich hier wel gelden!

Zo zijn we niet eens meer toegekomen aan ‘het verkennen van de mystische sfeer van weleer’ met een citron pressé op het koloniale terras van Hotel Continental en een cocktail aan het eind van de middag bij de Saigon Saigon bar, laat staan aan het proberen van die beste kom noedelsoep. Er is gewoon teveel keuze!