Volgens velen is Ho Chi Minh Stad (of Saigon zoals de stad nog steeds genoemd wordt) het economische hart en daarmee de officieuze hoofdstad van het land. Met ruim acht miljoen inwoners is het dan ook de grootste stad van het land. Volgens onze informatie ‘bulkt de stad en haar directe omgeving van de bezienswaardigheden; van de beste kom noedelsoep tot aan de Cu Chi tunnels’. Hebben we wel genoeg tijd om alles te ontdekken?

Als bolwerk van de Vietcong en dé plek waar 15.000 (boeren)guerrilla’s oorlog voerden vanuit een met de hand gegraven tunnelcomplex, spreken de Cu Chi tunnels tot de verbeelding van velen. De eerste tunnels, op zo’n 35 km afstand van Saigon, werden al aan het eind van de veertiger jaren in de kleigronden gegraven en gebruikt in de strijd tegen de Fransen. Tijdens de Vietnamoorlog werd het ondergrondse gangenstelsel echter uitgebreid tot een gigantisch tunnelcomplex van maar liefst drie niveaus en met een lengte van bijna 250 km. Met simpele werktuigen slaagden de gravers erin om tot een diepte van twaalf meter te komen!  Het gangenstelsel werd de schuilplaats van de Vietcong tijdens de oorlog met de Amerikanen, van waaruit ze Saigon infiltreerden om daar in 1968 een aanslag te plegen. De Amerikanen besloten daarop een tegenoffensief te organiseren en bedachten het plan om een militaire basis in het gebied te vestigen. Onbedoeld bouwden ze de basis van de 25e legerdivisie (bekend onder de naam ‘Tropic Lightning’) precies boven een deel van het tunnelcomplex. Hoewel ideaal voor nachtelijke  verrassingsaanvallen, was het tegelijkertijd natuurlijk onmogelijk geworden om het bestaan van de tunnels geheim te houden. Honden werden ingezet om aanvallen vanuit de tunnels een halt toe te roepen, maar het strooien van peper desoriënteerde de honden. Dit plan was geen succes. Speciale vrijwilligers (de ‘tunnelratten’) werden daarom gerecruteerd om ‘deze vijandelijke onderwereld’ binnen te gaan. Velen overleefden hun trip niet.

Met al deze informatie betreden wij het terrein, waar enkele tunnels zijn opengesteld voor het publiek. We hebben nog geen concreet idee wat ons hier te wachten staat. Ons pad voert ons door oerwoudachtig terrein. Als eerste moeten we op zoek naar een gecamoufleerd luik van ongeveer 25 bij 30 cm. Onvindbaar! Zodra er echter wat bladeren en zand opzij geveegd wordt, komt er inderdaad een luik in beeld. Oei, wat smal en donker. Dit is beslist niet voor iedereen geschikt! Onderweg proberen we meerdere van dit soort luiken te  ontdekken, maar slagen daar maar heel af en toe in. Waarschijnlijk slordigheid van een vorige bezoeker? 🙂 De Vietcong waren meesters in het bedenken van gruwelijkheden om de Amerikanen te doden of te verminken. Onder een ogenschijnlijk onschuldige grasmat (een draaiend luik) zit een ‘boobytrap’ van scherpe bamboespiesen. Akelig om te zien, evenals alle andere verschrikkingen die de revue passeren.

Sommige tunnels zijn (later) wat vergroot zodat de toeristen er ook in kunnen. We mogen kiezen welke afstand we ondergronds willen overbruggen. Het valt niet mee. Het is er benauwd, laag, donker en bloedheet.  Met 60 cm breedte en een hoogte van 1.20 meter moet je haast kruipen om fatsoenlijk vooruit te kunnen komen. Het is voor iedereen een opluchting om weer boven de grond een flinke teug frisse lucht in te ademen.

Op het terrein zien we verder o.a. een nagebouwde keuken. Via een ingenieus systeem werd de rook uit de keuken naar een plek een heel eind verderop afgevoerd. Zo kon de plaats van de keuken geheim blijven. Al deze gangen en nagebouwde vertrekken geven ons een duidelijk beeld van het leven onder de grond en de verschrikkelijkheden die hier hebben plaatsgevonden.

Om ons heen klinken steeds geluiden van vuurgevechten. We denken eerst nog aan geluidseffecten om je beter in te kunnen leven, maar het blijkt dat je, als toeristische attractie, tegen betaling zelf kunt gaan schieten met een Bazooka of een AK-47. Een kans die Jelle en Wout niet willen missen. Onder begeleiding en met duidelijke instructies en beperkingen verdwijnen zij in het ‘authorized persons only’ gebied. Even later klinken de zware schoten van wel heel dichtbij. De jongens komen glimmend en voldaan terug, zo voor ‘de leuk’ was dit een machtige ervaring!

Uiteindelijk hebben de Amerikanen de inwoners van het district gedwongen om te verhuizen, waarna ze het ontruimde gebied bestookt hebben met napalm, bommen en ‘agent orange’ (ontbladeringsmiddel). Cu Chi werd de zwaarst gebombardeerde streek van Vietnam. Het inzetten van bommenwerpers leidde tot de vernietiging van de tunnels; meer dan 40% van de Vietcong strijders heeft deze oorlog niet overleefd. We zijn er allemaal een beetje stil van. Helemaal als we daarna ook nog het War Remnants Museum bezoeken in Saigon, waar de impact en de verwoestingen in,  vaak gruwelijke, foto’s zijn uitgebeeld. Het zijn voornamelijk de Amerikaanse wreedheden die worden belicht, maar eigenlijk maakt dat niet eens uit. Het toont bovenal de nutteloosheid, de ellende en het verdriet die een oorlog veroorzaakt.

Na deze onderdompeling in het Vietnamese verleden zijn we toe aan wat luchtigers, wat anders en zeker wat aantrekkelijkers. We komen terecht in één van de belangrijkste iconen van de stad, de Bitexco Financial Tower. Het ontwerp was bedoeld als een lotusbloem, maar volgens ons boekje lijkt het meer op een CD rek met een tamboerijn…?  De tamboerijn is dan de verdieping met het helikopterplatform, waar ook wij, onder het genot van een wijntje genieten van een prachtig uitzicht. Even in een andere wereld waar we rustig kunnen bedenken voor welke hoogtepunten we nog tijd hebben.

Onze keus valt op de Jade Emperor Pagoda, een taoïstische tempel die in 1909 door de Kantonese gemeenschap van Saigon is gebouwd. De tempel, met zijn zachtpaarse façade en jadegroene dakpannen, wordt gezien als één van de meest spectaculaire tempels van de stad. De overweldigende aanwezigheid van wierook moet de sfeer vast verder verhogen :). Het blijft verbazingwekkend dat gelovigen, temidden van de stroom nieuwsgierige toeristen, onverstoorbaar hun gang blijven gaan en zich volstrekt niet inhouden met hun gebeden, hun offeranden of hun aandacht voor hetgeen ze voor ogen hebben. Bewonderenswaardig.

Terwijl Riepko en Wout tot besluit nog ‘even’ langs het Herenigingspaleis lopen, besluiten Jelle en Soraya de Ben Thanh markt te verkennen en op souvenirjacht te gaan. Iedereen probeert alles uit de stad te halen, gebruik makend van de droge momenten, want de regentijd laat zich hier wel gelden!

Zo zijn we niet eens meer toegekomen aan ‘het verkennen van de mystische sfeer van weleer’ met een citron pressé op het koloniale terras van Hotel Continental en een cocktail aan het eind van de middag bij de Saigon Saigon bar, laat staan aan het proberen van die beste kom noedelsoep. Er is gewoon teveel keuze!