Het Jim Thompson huis mag dan in het niet vallen bij alle pracht en praal van de vele tempels, het is wel een attractie die niet gemist mag worden. Jim Thompson is toch de man die de zijde, en daarmee de zijde industrie, nieuw leven heeft ingeblazen in Thailand, waarmee hij zelfs de bijnaam ‘zijdekoning’ heeft verworven. Zijn naam is nog altijd onlosmakelijk verbonden met Thaise zijde. Maar laat ik bij het begin beginnen.
James Harrison Wilson Thompson werd op 21 maart 1906 geboren in Greenville, Delaware, USA. Hij was het vijfde kind van een rijke textielfabrikant en de dochter van een bekende generaal uit de Amerikaanse burgeroorlog, naar wie hij is vernoemd.
Hij werd architect in New York, maar besloot als vrijwilliger het leger in te gaan tijdens WOII. Al snel werkte hij voor de OSS (Office of Strategic Services en een voorloper van de huidige CIA), waarbij hij onder meer ook in Bangkok werd gestationeerd. Het leven in Thailand beviel hem zo goed dat hij er besloot te blijven.
In Bangkok begon hij zich te interesseren voor de zijde industrie. De zijdeproductie had zwaar te lijden gehad van de concurrentie met het westen, waar veel goedkoper geproduceerd kon worden door de industrialisatie. In Thailand werd nog steeds handmatig geweefd en gekleurd, waardoor het moeilijk was steeds hetzelfde resultaat te behalen. Jim verbeterde de productie evenals de kwaliteit en richtte in 1948 de ‘Thai Silk Company Ltd’ op samen met George Barrie, wiens naam in de vergetelheid is geraakt. Thompson’s ontwikkeling van de Thaise zijde industrie wordt vaak genoemd als één van de grootste succesverhalen van het naoorlogse Azië.
Op het terrein zien we een mannetje achter een pot kokend water. Nadere inspectie laat zien dat er witte zijde cocons in het water liggen en dat hij vanuit dat water dunne draden uit de cocons weet te spinnen. Hij vertelt dat alles begint met de zijdemot, een vlinderachtig beestje dat maar een paar dagen leeft, maar gedurende die tijd wel heel veel eitjes weet te leggen. Deze eitjes komen na negen dagen uit, waarop de zijderupsjes na drie weken hun cocon beginnen te maken. Per minuut produceren ze een draad van 12 cm en als ze zichzelf totaal omwikkeld hebben is de draad maar liefst 900 meter lang!! Door de cocon te koken gaat de mot dood en daarmee komt de draad los. De pop zelf wordt gezien als een Thaise delicatesse, maar ik geloof nooit dat zo’n leeg omhulseltje van zichzelf lekker zal smaken?!
Deze eerste draad is de zgn ruwe zijde. Het spinnenwiel moet zorgen voor een steviger draad, die vervolgens geverfd kan worden. Vroeger louter plantaardig, tegenwoordig veelal chemisch. Tenslotte volgt het echte weven. Al met al een behoorlijk arbeidsintensief werkje!
De gele cocons geven een gouden, wat onregelmatige draad, die typerend is voor de Thaise zijde, zo wordt ons verder verteld.
Jim Thompson was met recht een kleurrijk figuur: een ex-architect, een gepensioneerd legerofficier, een parttime spion, een zijdehandelaar en een verzamelaar van antiek. Na zijn komst in Thailand was hij ook begonnen met het verzamelen van antiek. Zijn collectie breidde zich dusdanig uit dat hij een locatie zocht om zijn kunstschatten uit te kunnen stallen. Hij wilde iets speciaals en gebruikte daarom zes authentieke teakhouten Thaise huizen (de meesten minstens 200 jaar oud) uit de omgeving van Ayutthaya. Ze werden zorgvuldig ontmanteld en op de huidige locatie weer nauwgezet opgebouwd. Om zoveel mogelijk in de oorspronkelijke stijl te blijven, werd het nieuwe huis ook op palen (een hele verdieping hoog) boven de grond gezet. Vroeger een praktische bouwstijl om overstromingen in huis te voorkomen tijdens de regentijd. De dakpannen werden speciaal gebrand in een patroon wat eigenlijk niet meer gebruikt werd. De rode verf op de buitenmuren werd vroeger gebruikt als een behoud en bescherming van het huis. Kosten nog moeite werden dus gespaard. Wel deed hij enige concessies. Zo werd er een hal gemaakt in het huis (Thaise huizen kennen geen hal) en werden er ook trappen aangelegd binnenshuis, terwijl de oude Thaise huizen slechts gebruik maakten van trappen buitenshuis. Ook de prachtige kroonluchters zijn geïnstalleerd voor het gemak. Toch is hier over zeker nagedacht, want ze komen wel uit de paleizen van weleer. Thompson moet wel een rijk man geweest zijn als je de kamers bekijkt. Er mogen binnen geen foto’s gemaakt worden, maar ik zal je vertellen dat het een scala is van Boeddha beelden in soorten en maten, (antieke) beelden uit Thailand, Cambodja en Myanmar, Chinese Ming vazen en servieswerk en zelfs een eettafel die ooit gebruikt werd door Rama V van Thailand. Zijn collectie beslaat maar liefst 14 eeuwen geschiedenis! Toen het Jim Thompson House in 1959 was voltooid, omschreef de internationale pers het als ‘één van de wonderen van het oosten’.
Met Jim Thompson zelf is het uiteindelijk mysterieus afgelopen. In 1967 reisde hij met Pasen naar de Cameron Highlands in Maleisië, waar hij op 26 maart om 13.30 uur een wandeling ging maken om niet meer terug te keren. ’s Avonds werd de politie gealarmeerd, maar er werd, ondanks veelvuldige en grondige zoektochten, niks meer van hem vernomen. Grote sommen geld voor aanwijzigingen mochten ook niet baten, onze Jim leek van de aardbodem te zijn verdwenen. Zijn verdwijning is altijd een mysterie gebleven, ook zijn lichaam is nooit gevonden. Zelfmoord, een ongeluk, een hartaanval, door concurrenten vermoord, opgegeten door een tijger of toch de CIA? Al deze geruchten dragen bij tot de in stand houding van de legende. Zoals gezegd, het mag niet ontbreken in het lijstje van toeristische attracties!
OP REIS 