Het lijkt misschien vreemd dat er in een stad vol kunst in musea en kerken ook zoveel aandacht is voor kunst op straat. Straatkunst wordt gezien als een tegenhanger, als een reactie op toeristen met ‘gallery fatigue’. Misschien zit daar een kern van waarheid in, de Renaissance kunst is inderdaad overweldigend en soms bijna een overdaad voor je ogen en je geest. Ik denk echter ook dat je, als wandelaar, meer en meer gefascineerd raakt door de kunst op straat op al die onverwachte plaatsen. Het wordt haast een sport om een nieuwe afbeelding te vinden en te beoordelen. Wat dat betreft kun je kunst op straat misschien meer zien als een cadeautje onderweg?

                                                                                                                           Basilca di Santa Croce

Wat wordt er eigenlijk verstaan onder street art? Street art is straatkunst waarbij afbeeldingen worden gemaakt op een muur of rolluik met een spuitbus. De afbeelding vertelt een verhaal, een politieke boodschap, een kritische blik of juist een grap. De makers blijven, door het illegale karakter, meestal anoniem. Straatkunstenaars zien hun werk natuurlijk niet als vandalisme. Interactie met de omgeving is belangrijk, je moet rekening houden met de plaats van het kunstwerk en het effect op de voorbijgangers. Deze kunstvorm is overal te vinden, je moet er alleen wel oog voor hebben!

                                                                                                                               Beneden kniehoogte

Een kunstenaar waar je beslist niet om heen kunt is Clet Abraham, een fransman die al twintig jaar in Florence woont, waar hij begon met zijn project om verkeersborden met eigen werk te ‘integreren’. Volgens hem hebben verkeersborden veel te zeggen als we op weg zijn, terwijl ze tegelijkertijd niets vertellen. Hij geeft de verkeersborden andere interpretaties, politieke, religieuze of filosofische betekenissen, zonder dat het verkeersbord zijn functie verliest. Soms is het zelfs alleen maar om een lach op de mensen hun gezicht te toveren. Humor is belangrijk, waardoor hij door inwoners van de stad wel de verkeersagent van de ziel genoemd.

                                                                                                                                  Een ‘Clet ervaring’

Terwijl we door de grootste winkelstraat, Via dei Calzaiuoli, lopen zien we opeens een echte straatkunstenaar aan het werk. Gewoon op haar hurken met haar krijtjes rondom is ze geconcentreerd bezig met het opzetten van haar portret. We leren later dat het hier gaat om een groep die in het Italiaans wordt aangeduid met de term Madonnari. Zo genoemd omdat ze vaak de schitterendste Madonna’s op een klein stukje straat weten te creëren, hoewel ze uiteraard ook andere onderwerpen op de straatstenen kwijt kunnen. Het heeft iets bijzonders, zo’n kunstwerk te zien ontstaan op straat midden tussen haastende voeten. Uren op je knieën of hurken op de straatstenen om iets te neer te zetten dat bij de eerste regendruppels wordt weggevaagd, alsof het er nooit is geweest…

                                                                                                  Eén van de Madonnari aan het werk

Wanneer we ons wandelavontuur vervolgen valt ons oog op simpele tekeningetjes die vaak hangen aan rode ballonnetje of hartjes, al dan niet gesigneerd met een grote letter ‘K’. Deze kunstwerkjes blijken van de hand te komen van een anonieme Italiaanse (hoe weten ze dat dan;)) artiest die opereert onder de engelse naam (!) ‘Exit/Enter’, ook wel ‘The Elusive K’ genoemd. Hij schijnt toch wel bij een enkeling bekend te zijn, want hij (of misschien is het wel een zij) heeft al dikwijls verteld hoe zijn hoofdpersonage geboren is. ‘Het mannetje is er altijd geweest in mijn tekeningen op papier. Het dook vaker en vaker op in mijn werk, bewoog zich en ging in interactie met andere tekens in mijn schetsboek. Tot ik er op een nacht eentje bevrijd heb op straat. Mijn mannetjes balanceren hoog op lange ladders in een poging de hemel aan te raken of in een koers naar bloemen en hartjes. Zo worden ze een boodschap van lichtheid, een uitweg of zelfs een vlucht uit de koortsachtigheid van deze moderne wereld. Maar ze zijn vooral een uitnodiging om jezelf te zoeken en terug te keren naar waarden die even eenvoudig als zuiver zijn.’ Een prachtige boodschap!

                                                                                                                                         ‘The Elusive K

Onderweg is er werkelijk een scala aan kunst op straat te vinden, niet alles spreekt mij even aan. Maar ja, als geest en hand niet samengaan ontstaat er geen kunst, althans volgens Leonardo dan Vinci en hij kan het weten. Goed, ik maak deze kunst weliswaar niet zelf, maar mijn geest moet het wel begrijpen, kunnen interpreteren. Lang verhaal kort, een van de minder geapprecieerde kunstuitingen vond ik de duikbrillen van ‘Blub’. Toch kijk ik met een hernieuwde waardering naar zijn werkstukken wanneer ik lees over zijn achtergrond en motivatie. Blub voorziet onder het motto ‘l’arte sa nuotare’ (kunst kan zwemmen) kunstwerken uit de Renaissance van duikbrillen, snorkels en luchtbellen. De boodschap erachter is: wie in de kunstenaarswereld wil zien te overleven, moet kunnen zwemmen. Volgens Blub staat het water symbool voor de crisis. De kunst kan aanmoedigen om de crisis en de bijbehorende problemen te overwinnen. Daarvoor heb je alleen een duikbril nodig en moet je leren zwemmen.’ Hij schijnt erg populair te zijn onder de toeristen en maakt vaak handig gebruik van een bekend portret of schilderij uit een museum vlakbij. Hieruit blijkt maar weer dat je kunst moet (leren) begrijpen en doorgronden om het te kunnen appreciëren.

                                                                                                                                                        ‘Blub’

We moeten nog maar eens terug met een open geest om ons volledig te verdiepen in alle facetten van de kunst die Florence te bieden heeft. Wat wij nu al gezien hebben is zowel binnen als buiten absoluut de moeite waard!