Volgens een Indiaas gezegde word je met wandelen oud. Wandelen is namelijk een simpele maar tegelijkertijd erg effectieve manier om zowel je gezondheid, je humeur als je geest een flinke positieve oppepper te geven. Mochten dit nog niet voldoende redenen zijn om de wandelschoenen aan te trekken, realiseer je dan dat wandelen eveneens je horizon verbreedt, het verruimt als het ware je blik. Een wandeling is letterlijk iedere keer weer anders. Dat hebben we zeker kunnen ervaren de afgelopen paar dagen, waarin we zo’n 50 kilometer hebben gelopen door zeer afwisselend terrein. Allemaal in de nabije omgeving; afstand is betrekkelijk, nietwaar?

Als eerste was daar de wandeling in de omgeving van de vuurtoren, die met de terugblik van nu, misschien wel de mooiste wandeling op de mooiste dag van de week was. Is deze observatie de kracht van de nieuwe ervaring, de eerste indruk die dikwijls zo bepalend is? Of is dit het resultaat van de magie van de eerste vakantiedag, waardoor je alles bekijkt vanuit rust en met een frisse blik? Waarschijnlijk een beetje van beide. Uit onderzoek is gebleken dat een eerste indruk, nog meer dan we dachten, vaak blijvend is. Malcolm Gladwell (journalist) noemt dit fenomeen, van het oordeel van je hersenen in de eerste paar seconden, ‘thin slicing’. Volgens hem ‘thin slicen’ we elke keer als we een nieuw iemand ontmoeten, wanneer we ergens snel een indruk van moeten krijgen of wanneer we in een onbekende situatie terechtkomen. Die eerste indruk van Rubjerg Knude en de vuurtoren zijn voor ons beeldbepalend geweest.

Daarnaast is het algemeen bekend dat mindfulness kan helpen om meer in het hier en nu te zijn, zeker wanneer je een druk leven hebt. Wanneer je tot rust komt en je je vijf zintuigen (zien, horen, ruiken, voelen en proeven) optimaal gebruikt ben je in het moment. In ons geval zien we die weidsheid, ruiken we de zee, horen we de golven, voelen we de wind en ‘proeven’ we het zand. We ervaren zowel het geheel als de afzonderlijke elementen. We zijn later in de week op verschillende momenten en tijdstippen teruggekomen, maar die eerste ontmoeting is toch degene die ons bij zal blijven!

Tijdens andere wandelingen hebben we diverse bunkers gezien. Deze bunkers maakten allemaal deel uit van de 5.000 km lange verdedigingslinie van de Duitsers in WOII ter voorkoming van een geallieerde invasie. De ‘Atlantikwall’ liep van Noorwegen, via Duitsland, Nederland en België naar Frankrijk tot aan de grens van Spanje. Het was geen aaneengesloten muur, zoals de naam doet vermoeden. Alleen op strategische punten als haven- en riviermondingen werden verdedigingswerken gebouwd. Langs de rest van de tussenliggende kust werden op geruime afstand van elkaar verdedigingsposten gebouwd. 

Vlakbij Skagen, op het punt waar de Oost- en de Noordzee elkaar ‘omarmen’, mag het tegenwoordig dan heel vredig lijken, in vroeger tijden is dat wel anders geweest. Iedere keer wanneer Denemarken in oorlog was, was het van het hoogste belang de toegang tot het Kattegat alhier te beschermen tegen een vijandelijke invasie. Toegang tot het Kattegat betekende toegang tot de rest van het land inclusief de hoofdstad Kopenhagen. Toen de Engelsen Denemarken in 1807 aanvielen, werd het bevel gegeven om alle vuurtorens aan de kust te dimmen. Voor Skagen betekende dit het verduisteren van de belangrijke toegang tot het Kattegat, waardoor menig Engels schip vastliep op de riffen. Het was dermate belangrijk voor de Denen om deze vuurtoren te behouden, dat er vlakbij een militaire bunker op het strand werd gebouwd. Deze bunker staat er nu nog en is zelfs in redelijk goede staat al verdwijnt hij wel langzaam onder water. De Engelsen vonden trouwens een oplossing voor de missende vuurtoren. Ze voeren een lichtschip, de ‘Fury Bomb’ (woede bom), naar een plek net buiten de kust om hun schepen veilig naar binnen en naar de overwinning te leidden. 

Ook op het strand van Løkken liggen nog aardig wat bunkers. Ze zijn door de jaren heen uit de duinen weggespoeld en liggen nu half in zee. Tenminste op de dag dat wij hier wandelen. Normaal gesproken is het strand tussen Blokhus en Løkken, twee populaire vakantieplaatsjes, erg breed. Er wordt zelfs gezegd dat een vakantie in noord Jutland niet compleet is zonder een ritje met de auto over het strand. Vooral de rit van Blokhus naar Løkken (zo’n 20 km) is een aanrader. Ik vraag me dan meteen af hoeveel mensen dat tegelijk gaan doen en hoe zoiets dan gaat? Hebben de ‘gewone’ badgasten hier geen last van? Gelden er op het strand ook verkeersregels? Wij zullen het vandaag niet te weten komen, want in Blokhus stormt het wanneer wij er zijn. Windkracht 9 à 10 stuwt de golven tot aan de duinen omhoog. De wind staat recht op de kust. Spectaculair, dat zeker, maar er is absoluut geen ruimte overgebleven voor welke auto dan ook op het strand, laat staan voor een rit naar de badplaats verderop.

Een dag later lopen we op het strand net boven Løkken. De wind is ondertussen iets afgenomen, al waait het nog steeds stevig, en ook de zee lijkt kalmer. We zien hoe hoog de zee gisteren is gekomen en realiseren ons hoe de zee en de wind de duinen als het ware uithollen. Waarschuwingsborden laten weten dat het gevaarlijk is om in de duinen langs de randen te lopen. Van bovenaf kun je niet zien dat de buitenste graspollen haast in de lucht lijken te hangen. Slechts zijwaartse wortels houden die graspollen (nog) op hun plaats. Door de erosie van de duinen ligt een aantal van de bunkers nu op het strand of in de branding in plaats van in de duinen. De kracht van de natuur blijft indrukwekkend!

Sowieso is de natuur hier ruiger, krachtiger en anders dan wij kennen. Noord-Jutland is, zoals ondertussen waarschijnlijk wel duidelijk is, de regio van het zand. Je vindt er zandduinen, zandstranden, hele gebouwen die worden opgeslokt door stuifzand. De stranden zelf zijn overwegend zoals bij ons in Nederland, al zie je op sommige plaatsen vooral stenen i.p.v. schelpen op het zand. Het grote verschil is dat de stranden hier veelal zijn omgeven door een woest duinlandschap met hoge duinen (tot 70 meter!) dicht begroeid met heide, rendiermos, hoge duinrozen of met een dicht bos waarin bomen naar alle kanten groeien. De wind drukt overal haar stempel op. Boomtoppen buigen eensgezind landinwaarts en nieuwe duinen worden op het strand gevormd terwijl elders duinen gedeeltelijk instorten. Doordat Denemarken omgeven is door zeeën, is het land gevoelig voor wind, met name in de herfstmaanden. De windkracht in de kustgebieden kan oplopen tot windkracht 10 of 11 en in extreme gevallen tot orkaankracht 12. Je voelt je nietig temidden van alle aanwijzingen veroorzaakt en tot stand gekomen door met name water en wind. 

Soms zie je onderweg bijzonderheden, die je nog nergens anders hebt gezien. Op een open plek tussen bos en duinen zien we opeens de Østerklit Stokmølle, de laatste nog werkende ‘dakmolen’ in Denemarken. Een dakmolen is eigenlijk gewoon een standaardmolen, maar dan bovenop een dak van een schuur of van het woonhuis zelf. Ze kenden meestal maar een kortstondig bestaan. Hun voordeel (hoog en goed in de wind) vormde tegelijkertijd ook hun belangrijkste nadeel (ze werden na verloop van tijd letterlijk stuk gerammeld). Was de bouwer of gebruiker overleden, dan geraakte de molen vaak in onbruik. Hier is de oude boerderij afgebroken, palen laten zien waar deze ooit gestaan heeft, maar het stallen- en schuren complex met de dakmolen is bewaard gebleven en toegankelijk voor bezoekers. 

Al wandelend op ontdekkingsreis; lad gåturen tale! (let the walking do the talking!). Trin for trin!