‘Siem Reap is a gateway to an ancient world’. Dat is dan ook vooral de reden dat deze stad bekend is geworden. Angkor Wat, de beroemde tempel die op de werelderfgoedlijst  staat, ligt op slechts een paar kilometer afstand en maakt onderdeel uit van het grotere Angkor erfgoed. Volgens de site liggen ze al eeuwen verscholen in de Cambodjaanse jungle en werden de ruïnes van Angkor pas in 1861 ontdekt. Angkor ademt mysterie uit! Wij hebben de afgelopen dagen al een redelijke indruk van de tempels en alle bijbehorende superlatieven gekregen. Het is tijd om ons eens te verdiepen in wat Siem Reap nog meer te bieden heeft!

Siem Reap is de derde stad van Cambodja. Grappig detail is dat de naam ‘Siam verslagen’ betekent, hetgeen refereert aan een veldslag tussen het koninkrijk Ayutthaya en het Khmer-rijk. Thai Airlines schijnt daarom niet rechtstreeks van Bangkok op deze stad te willen vliegen. Ik heb niet gecontroleerd of het waar is, maar het zou me niet verbazen. 🙂 De stad heeft nog de allure van een groot, gemoedelijk dorp. Toegegeven wij zijn er in de ‘slappe tijd’, in de heetste maand, waardoor er relatief weinig toeristen te bekennen zijn. Toch zijn er voldoende hotels in alle soorten en maten en wordt er ook hier volop gebouwd aan nog grotere vakantieoorden voor een ieder die zich graag wil verdiepen in de ‘verloren beschaving’ zo dichtbij gelegen.

We hebben gehoord over een Zwitserse kinderarts die elke zaterdagavond een cello concert en informatie avond verzorgt om geld in te zamelen voor zijn kinderziekenhuis. Onze interesse is gewekt. Met een tuktuk rijden we naar het Kantha Bopha III ziekenhuis in de stad. De tuktuks hier zijn een genot om in te rijden. Het zijn eigenlijk een soort open koetsjes waar vier personen in kunnen zitten. Het heeft weliswaar een dakje tegen de brandende zon en evt ‘gordijntjes’ mocht de regen met bakken uit de hemel stromen, maar verder is het heerlijk rijden. Bovendien rijden er nog (misschien in dit jaargetijde) relatief weinig auto’s, bussen en ander gemotoriseerd verkeer, waardoor de ingeademde lucht vast nog niet zo vervuild is als in andere grote steden, zoals Bangkok.

We arriveren op tijd op onze bestemming en hebben daardoor de gelegenheid ons iets meer te verdiepen in deze bevlogen man. Dr. Beat Richner werd rond 1975 naar Cambodja gestuurd onder auspicien van het Zwitserse Rode Kruis om in het Kantha Bopha kinderziekenhuis in Phnom Penh te werken. Zijn werk aldaar werd abrupt beëindigd door de inval van de Rode Khmer, waarop hij weer terugkeerde naar zijn geboorteland. In 1991 werd hij door de Cambodjaanse overheid gevraagd om ‘zijn’ oude ziekenhuis, wat was verwoest tijdens de oorlog, weer te herbouwen en om daarna de leiding ervan op zich te nemen. En zo is het gekomen. Zoals hij zelf vertelt: ‘nu zijn we ruim 40 jaar verder en zijn er vijf Kantha Bopha ziekenhuizen (de anderen staan allemaal in Phnom Penh) die allen in hoog aanzien staan bij de bevolking. De kracht van het concept is dat alle behandelingen gratis zijn ongeacht afkomst en inkomen. Het personeel wordt goed betaald om corruptie tegen te gaan. Dit inclusief het schoonmaak personeel, want hygiene staat heel hoog in het vaandel. Er wordt veel onderzoek gedaan, het onderzoekscentrum en laboratorium kunnen zich meten naar  Zwitserse maatstaven en daarnaast wordt er ook veel aandacht besteed aan opleiding en ontwikkeling. Al met al lijkt het een droomconcept, ware het niet dat hier natuurlijk een geldplaatje aan vastzit. Het merendeel van de donaties komt uit privé donaties van grote bedrijven, persoonlijke donateurs en zo’n 2,5 miljoen dollar weet de dokter zelf per jaar bij elkaar te sprokkelen met zijn “Beatocello” optreden. Indrukwekkend!! Al vertellend onderbouwd hij zijn verhalen met stukjes muziek. De stukken zijn toepasselijk gekozen, zoals b.v. ’vergeving’ (vraag me niet van wie) na een scherpe aanval van zijn kant op de corruptie in de gezondheidszorg in zijn nieuwe thuisland. Het land heeft nog een lange weg te gaan, verzucht hij alvorens te spelen.

Heel wat anders is ‘Golden Silk’, een zijde boerderij in de omgeving van Siem Reap. Gouden zijde is ook de naam voor een hele fijne zijden draad geproduceerd door de gele zijdewormen. Hier zien we het proces van rups tot afgewerkt product. De rupsen worden gevoed met  bladeren van de moerbei. Nadat ze een aantal dagen hun buikjes hebben rond gegeten begint het popstadium. Ongeveer 20% van de poppen mogen hun cyclus afmaken en zorgen voor nakomelingen, de rest verdwijnt in de pot. De buitenste laag van de cocon zorgt voor de ruwe zijde, daarbinnen bevindt zich de gladde zijde. Een behoorlijk arbeidsintensief proces, inclusief koken, scheiden, schoonmaken, draden tot klossen maken, weven, patronen aanbrengen, kleuren met plantaardige materialen etc, waarbij alles handmatig wordt gedaan. Eens was de zijdeproductie gemeengoed in Cambodja, tegenwoordig is het echter vanwege de arbeidsintensiviteit op z’n retour, want om 10 kg zijde te produceren heb je maar liefst 100 kg zijdewormen (poppen) en 1500 kg moerbei bladeren nodig! Het is dan ook geen wonder dat echte zijde wat moet kosten.

In Siem Reap zelf is de oude markt (Psar Chaa) het absolute middelpunt. Hier veel kleine winkeltjes, een royaal uitgaansleven (Pubstreet) met veel barretjes, restaurantjes en kleine terrasjes en overal Franse invloeden als herinnering aan de ooit zo machtige aanwezigheid van het Franse imperium. Er hangt een relaxte sfeer en het is absoluut geen straf om er een halve ochtend rond te dwalen om de sfeer in te ademen.

Tot slot nog het National Museum. Het museum is verdeeld in grote galerijen die elk hun eigen thema hebben. We beginnen in de zaal van de 1000 Boeddha’s, waar je een ongelofelijke hoeveelheid (zouden het er inderdaad 1000 zijn?) beelden ziet, allen verschillend in vorm, houding, maat en materiaalsoort. Veel staan elk afzonderlijk opgesteld in nissen in de muur en allemaal zijn ze individueel verlicht. Een wow-effect. We hebben niet zo heel veel tijd meer, dus we lopen vrij snel door de volgende zalen heen zodat we wat langer stil kunnen blijven staan bij de Angkor Wat en Angkor Thom exposities. Hier leren we over de kunstroven die vooral vanuit Thailand plaatsvonden. Vaak werden alleen de koppen van de beelden gestolen om uiteindelijk zelfs in Amerika te belanden. Daar herontdekt zijn ze teruggegeven (of gekocht?) aan Cambodja om hier herenigd met bijbehorende torso of compleet beeld het museum te verrijken. Het geeft een beter inzicht en een extra dimensie aan het omvattende en tot de verbeelding sprekende Angkor rijk.