In het hele Angkor-rijk van vroeger staan veel, heel veel tempels. Als je daar behoefte aan hebt kun je dagen vullen met het bezichtigen van belangrijke en minder belangrijke exemplaren, totdat je door de bomen het bos niet meer ziet. Wij proberen om, naast de absolute topper Angkor Wat, nog een aantal andere hoogtepunten in ons programma op te nemen zonder totaal ‘tempelmoe’ te worden. Onze keuze valt daarbij op de tempels Angkor Thom, Banteay Srei en Preah Khan. Ondanks dat onze chauffeur ons probeert te overtuigen om toch ook andere tempels aan te doen, want we komen er immers toch vlak langs, houden we voet bij stuk. Cambodja en in het bijzonder Siem Reap is vast meer dan tempels alleen.

Preah Khan is in 1191 gebouwd en is één van de weinige tempels waar praktisch niets aan gedaan is sinds haar vondst in 1860. De natuur probeert de tempel onderdeel te maken van het landschap. Overal kronkelen wortels. Struiken en bomen lijken de muren in een wurggreep te houden, terwijl diezelfde muren ondersteund moeten worden door constructies, door mensenhanden gemaakt, om ze voor instorten te behoeden.

Zoals gebruikelijk hier ook veel Chinezen, Japanners en Koreanen die elkaar onuitputtelijk in allerlei poses portretteren. Op zich een grappig fenomeen, zolang ze zich tenminste bescheiden opstellen :). Vooral Chinezen schijnen dit woord niet te kennen……

Banteay Srei ligt het verst weg. De tocht erheen voert door het binnenland waar het er overal dor en droog uitziet. Het is dat veel groene bomen en struiken een frisse uitstraling geven, maar de grond is echt kurkdroog en stoffig. Ook hier heerst een enorm watertekort. Eigenlijk zouden de boeren met het planten van de rijst moeten beginnen, maar de regering heeft gevraagd of ze dat misschien twee weken willen uitstellen. Half mei moeten de regens beginnen en daar is alle hoop op gevestigd.

Deze tempel (uit 967) is beroemd om zijn wandversierselen. In het roze zandsteen zijn talloze gedetailleerde versieringen gemaakt, die, volgens mijn bronnen, worden gerekend tot de beste voorbeelden van de klassieke Khmer architectuur.

Bijzonder is dat deze tempel niet door een koning maar door een dienaar gemaakt is. Gewoonlijk stond er onder de koning een grote laag van bestuurders en beambten. Deze functies waren vaak erfelijk en bleven daarmee in handen van machtige families. Hun rol kon, zeker onder een zwakke koning, aanzienlijk zijn. Gedurende sommige perioden waren
dergelijke beambten machtig genoeg om zelf tempels te bouwen, waarvan dit er dus eentje is. Gebouwd door een beambte die zichzelf de goeroe van de koning noemde.

Angkor Thom (the great city) tenslotte is de antieke hoofdstad en tevens laatste grote stad van het Khmer-rijk. Uit India waren brahmanisme, vaishnavisme, shaivisme en mahayana boeddhisme overgekomen naar zuidoost Azië. Vaak was het de god van de koning waaraan zijn onderdanen zich verbonden. Meestal was dit Shiva, die waarschijnlijk zo populair was omdat hij met de aarde in verband werd gebracht. In een op landbouw gerichte gemeenschap is de aarde van groot belang! Samen met zijn vrouw Uma zorgden Shiva en de koning (die werd gezien als zijn sterfelijke gelijkenis) voor de vruchtbaarheid van de aarde en regenval. De koning bevestigde zijn speciale band met de goden door zijn bouwprogramma. Koning Jayavarman VII bouwde zijn nieuwe hoofdstad na zijn machtsovername in 1177.

Wij rijden door de Straat der Reuzen naar de zuidpoort van de stad. Een enorme slang spreidt zijn negen koppen als een waaier aan het begin van de begrenzing van de weg, zijn lichaam wordt vastgehouden door de reuzen als zijnde een reling. Het heeft ongetwijfeld een symbolieke waarde. Aan de rechterkant van de weg staan de demonen opgesteld, aan de linkerkant de goden. Deze mythische figuren (54 aan elke zijde!) vormen gezamenlijk de bewaking van de stad. De demonen zijn herkenbaar aan hun militaire hoofdtooien en grimassende gezichten, de goden hebben een serene uitkijk en dragen conische hoofddeksels. Je kunt je onmogelijk vergissen :).

Angkor Thom symboliseert het universum en is verdeeld in vier delen. Precies in het centrum ligt de Bayon tempel als een symbolische link tussen hemel en aarde. Deze tempel wordt gekenmerkt door een mengeling van boeddhistische en hindoeïstische afbeeldingen. Op de torens zijn 200 gezichten van een boeddhistische god gehouwen. Heel indrukwekkend.

Overal rondom zijn de wanden versierd met afbeeldingen uit het dagelijks leven. Het is zo uitgebreid, zo gedetailleerd en zoveel omvattend dat ik er zeker van ben dat we maar een fractie van alle taferelen in ons hebben opgenomen. Ook de foto’s doen amper recht aan het grootse, het overweldigende en het verrassende van alles wat we gezien hebben.

Deze tempels waren een waar genoegen om te bezichtigen en, zoals al veel vaker gezegd, pas later realiseer je je pas ten volle wat je allemaal gezien hebt en wat je allemaal nog beter in je had willen opnemen. Geen straf om deze tocht nog eens te herhalen. Misschien in de groene periode, na de moessonregen?