Love it or hate it…… Valentijnsdag wordt gevierd in heel veel landen over de hele wereld, maar deze dag kent in de verschillende landen andere vormen van viering of beleving. Zo wordt Valentijnsdag b.v. gezien als een ongeluksdag in Duitsland omdat het de geboortedag is van Judas, de verrader van Christus. In vele Afrikaanse landen heeft 14 februari ook een negatieve bijklank. Vanwege de groeiende aids-problematiek wordt de dag van de liefde daar inmiddels gezien als ‘de dag van de onveilige seks’. Niet echt iets om te vieren.

Valentijnsdag is zelfs verboden in landen als Maleisië, Indonesië, Pakistan, Saudi-Arabië, Iran en Rusland. Hier kan het vieren van de dag zware straffen tot gevolg hebben, omdat deze dag, en alles wat erbij hoort, wordt gezien als een (verwerpelijke) uiting van westerse decadentie. Misschien zit er een kern van waarheid in, maar waar het in essentie echter allemaal om draait is dat we met Valentijn vertellen wat we voor elkaar voelen, we elkaar de liefde verklaren, we anonieme liefdesberichten versturen en dat er nieuwe liefdes ontstaan. Met andere woorden het is dag waarin de liefde op de voorgrond staat! Daar kan toch niets mis mee zijn? Toegegeven de liefde hoeft niet verbonden te zijn aan één specifieke dag, maar het heeft tegelijkertijd ook iets speciaals om even bewust stil te staan bij alles wat je lief hebt en daar is zo’n specifieke dag, zonder commercie, een uitgelezen gelegenheid voor.

Er zijn vele verhalen omtrent het ontstaan van Valentijnsdag. In de 18e eeuw werd gedacht dat de dag werd ingesteld ter vervanging van Lupercalia, een oud vruchtbaarheidsfeest. Lupercalia was een belangrijk feest voor de Romeinen en werd op 15 februari gevierd ter ere van Juno, beschermgodin van de vrouw en het huwelijk, en Pan, god van de natuur. Het was een feest waar ongehuwden gekoppeld werden. In een kom werden de namen van alle ongehuwde vrouwen gegooid, waarop de ongehuwde mannen hier een naam uit konden halen. Tijdens het feest waren deze mensen dan aan elkaar gekoppeld. De kerk verbood dit heidense gebruik (zoals zo vele andere) en verving het door iets anders, Valentijnsdag. In Brazilië vindt vandaag de dag nog steeds een variant van dit feest plaats. Weliswaar niet op veertien februari, deze datum valt tijdens het Braziliaanse carnaval, maar op twaalf juni, de sterfdag van de heilige Antonius van Padua en de beschermheilige van alle verliefde stellen. Op de avond van elf juni doen vrijgezelle vrouwen een paar opgevouwen briefjes met namen van mannen in een pot. Op 12 juni trek je een briefje en de man die erop staat, wordt je toekomstige echtgenoot. Zou het werken? Geloof wordt wel eens gekscherend de kracht van de suggestie genoemd. Wanneer je iets sterk genoeg  gelooft komt het vast en zeker uit, toch?

Een ander verhaal vertelt over een Franse graaf die in de 15e eeuw gevangen was genomen door de Engelsen. Hij schreef zijn vrouw gedichten en liefdesbrieven die hij ‘valentines’ noemde. Volgens de ‘weetjes’ site worden er ieder jaar zo’n 192 miljoen (misschien ondertussen wel meer :)) valentijnskaarten verstuurd, waarvan er in Nederland rond de dertig miljoen…..inclusief emails, sms en whats-app, want je moet wel met de tijd meegaan, nietwaar? 

Er is ook een verhaal over vogels en voortplanting. Omstreeks 14 februari beginnen de vogels met paren. Geoffrey Chancer (belangrijk schrijver uit de Engelse literatuur) schreef:  ‘want het was op Sint Valentijnsdag, dat elke vogel een partner kiest.’ Een paralel naar de mens is gemakkelijk te leggen. Trouwens volgens een oud bijgeloof kan het soort vogel dat je te zien krijgt op Valentijnsdag de persoonlijkheid van je toekomstige echtgenoot voorspellen. Spannend! Nu maar hopen dat je een distelvink spot (goed voor een miljonair) of een roodborstje (voor een man die de misdaad bestrijdt) en geen kruisbek (twistzieke man), een spreeuw (arme man) of, helemaal vreselijk, een uil, hetgeen betekent dat je een oude vrijster zult worden. Het zien van duiven op Valentijnsdag zegt daarentegen niets over het soort man waarmee je zult trouwen, maar het is wel een voorbode voor een lang en gelukkig huwelijk. Geef mij maar een duif ;-D.

Het meest bekende verhaal is natuurlijk dat Valentijnsdag waarschijnlijk is vernoemd naar de bisschop Valentinus. In de derde eeuw na Christus was Valentinus een rebelse priester die in het geheim soldaten met hun geliefde liet trouwen, wat keizer Claudius II ten stelligste verbood in de veronderstelling dat getrouwde mannen slechte(re) soldaten waren. Uiteindelijk werd hij betrapt en om die reden ook geëxecuteerd. Op 14 februari, jawel! Een mooi aanvullend verhaal (zonder enige historische basis) is dat Valentinus op de vooravond van zijn executie zelf zijn eerste ‘valentijnskaart’ zou hebben geschreven aan de blinde dochter van Asterius (stadhouder van Rome), getekend ‘Van jouw Valentijn’. Toen de dochter de brief ontving, kon ze weer zien en het briefje lezen. Later werd Valentinus heilig verklaard door de kerk en werd 14 februari uitgeroepen als feestdag: dag van de liefde.

Het is een haast sprookjesachtige liefde die in Irak gevierd wordt. De Koerden versieren de 14e appels met kruidnagels om te zorgen dat ze niet vergaan. De appel zorgt zo voor een lange en vruchtbare liefde. In Nederland kiezen we liever bloemen dan appels en ook in Thailand staan bloemen, en dan vooral rozen, hoog aangeschreven. De kleur van de rozen ligt echter erg gevoelig. Rode rozen zijn het ultieme symbool van de liefde maar wat doe je wanneer die zijn uitverkocht? Koop geen gele rozen en geef al helemaal géén witte rozen aan een geliefde die jonger is dan jij. De kleur wit geef je aan iemand die ouder is dan jijzelf. Op gele rozen heerst ook een taboe: die kleur is alleen voorbehouden aan het koninklijk huis.

Volgens één van de Engelse kranten hier is de lotusbloem een veel geschiktere bloem voor de liefde, want lotusbloemen hebben in elke cultuur een symbolische betekenis. De oude Egyptenaren geloofden b.v. dat de lotus een wedergeboorte symboliseert. Dus als je  relatie weer een frisse start kan gebruiken, symboliseer het met een lotusbloem. In het Boeddhisme is een lotus puur en trouw oftewel de bloem staat symbool voor zuiverheid en verlichting. Hoewel de bloem groeit in moerassige wateren blijft er nooit water en modder aan de bloem plakken: de bloem zuivert zichzelf doordat de bladeren viezigheid afstoten. Een lotus is daarmee dus een perfect symbool voor de relatie die figuurlijk de modder weet af te stoten en de zuiverheid weet te behouden. In het Hindoeïsme staat de bloem voor welvaart, vrede, eeuwigheid, schoonheid en vruchtbaarheid en de Chinezen geloven ze dat de lotusbloem de vrouwelijkheid in alle dingen representeert, samen met vrede, volmaaktheid en lieflijkheid van de geest. Speciaal de rode lotusbloem wordt geassocieerd met liefde en hartstocht, maar ook met groei, trouw en vriendschap. Kortom: verruil je boeket met rozen voor een mooie lotusbloem. Een gat in de markt in ons land misschien?

Naast bloemen is er eten. Wanneer Thai elkaar de liefde willen tonen gaan ze lekker uit eten. Eten is in Thailand sowieso een sociale aangelegenheid maar op dit soort dagen maken ze er iets speciaals van, dan nemen ze meer de tijd en ontspannen ze zich langer onder het genot van een maaltijd. Liefde is immers ook ‘quality time’ voor elkaar?

Een andere Engelstalige krant laat weten dat Thailand ook dit jaar haar naam heeft waargemaakt als land waar tijdens ‘de moderne traditie van Valentijnsdag duizenden paren hun huwelijk hebben laten registreren ten overstaan van vreugdevolle getuigen’. De krant schrijft verder dat zich in Bangkok al vroeg in de ochtend honderden stellen hadden verzameld voor districtskantoren met namen als ‘liefdesdistrict’ of ‘district van de eerlijkheid’ om met elkaar te kunnen trouwen. In Pattaya trouwden 99 stellen op een olifant, waarop deze grote bruiloftsstoet in optocht paradeerde langs het Thaise Versailles aldaar. In Sisaket (Isaan) werden 49 koppels getrouwd in een groot evenement getiteld ‘dromerige bruiloft in het eerste zonlicht van drie landen’ (Cambodja, Laos, Thailand). Om zich bij de vreugde van Valentijn aan te sluiten, deelde de politie in Khon Kaen en Sakhon Nakhon (beiden Isaan) rozen en hartvormige snoepjes uit in plaats van bekeuringen, maar dat alleen op de dag van de liefde. Wie zegt dat romantiek niet meer bestaat? 😉

De commercie mikt hier tegenwoordig (misschien wel overal?) vooral op de jeugd. Het blijkt dat jongeren tot 25 jaar de meeste cadeautjes kopen voor hun geliefde. Vanaf 55 jaar krijgt het enthousiasme voor Valentijnsdag een ferme deuk. Slechts 1 op de 10 koppels  geeft toe nog iets voor elkaar te kopen. Een bizar gegeven is dat een Valentijn cadeau meestal door vrouwen wordt gekocht, ook dikwijls voor henzelf. Een beetje aandacht voor jezelf kan zeker geen kwaad, maar een ultiem romantisch gebaar zoals dat van Shah Jahan voor zijn vrouw Mumtaz Mahal zet je toch aan het denken.

Mocht je door dit alles nog steeds niet overtuigd zijn van het  ‘nut’ of het effect van Valentijnsdag, bedenk dan dat zoenen een probaat middel is tegen stress. Het kalmeert je gedachten en brengt je tot rust. Dus het advies na een drukke werkdag is zoenen! Je verbrandt daarbij ook nog eens ongeveer zeven calorieën per minuut ;). Ga je voor een echte ‘work-out’: de langste kus-marathon staat op naam van een stel uit Florida, hun record schijnt een vijf en halve dag innige omhelzing te zijn……

Zou het echt zo zijn dat er zonder romantiek van liefde geen sprake is (John Greshoff, Nederlands schrijver 1888-1971) of moeten we gewoon maar aannemen dat ‘love is a song that never ends’? De waarheid ligt vast ergens in het midden en zal voor iedereen anders zijn. Persoonlijk houd ik wel van een vleugje romantiek….… once upon a dream……. en houd ik me vast aan de spreuk ‘enjoy the little things in life for one day you’ll look back and realize they were the big things.’ Spaarzame romantische uitspattingen horen daarbij!