We zijn beland midden in het wijnland van Zuid Afrika. Wist je dat de geschiedenis van de Afrikaanse wijnbouw is begonnen met de komst van Johan Anthoniszoon (Jan) van Riebeeck in 1652? Onze Jan had een privé vracht vervoerd op één van de VOC schepen en dat werd hem door zijn bazen zeer kwalijk genomen. Hij werd daarop min of meer weggepromoveerd naar de Kaap met de opdracht een verversingsstation te bouwen voor langskomende scheppen naar Indië. De Kaap, toen nog bewoond door verschillende Khoikhoi stammen (door de Nederlanders de Hottentotten genoemd vanwege de vele klikgeluiden in hun taal), was een wild, onherbergzaam gebied. In dit gebied legde van Riebeeck met zijn 90 kolonisten, onder wie acht vrouwen, tuinen aan om groente en fruit te verbouwen voor de bemanning van de VOC schepen die hier meestal enkele weken verbleven. Van Riebeeck had al snel in de gaten dat het klimaat hier ook uitermate geschikt was voor de verbouw van druiven en daarmee voor de wijnbouw. Hij vroeg de ‘Heeren XVII’, de hoofddirectie van de VOC, hem wijnstokken te sturen. Hoewel sceptisch werd er toch toestemming gegeven, mede vanwege het feit dat de Nederlanders aan boord van de eigen schepen bij bosjes aan scheurbuik stierven, terwijl de vloot van de wijnproducerende landen bijna geen sterfgevallen wisten te melden. Volgens van Riebeeck (naast koopman ook chirurgijn) kwam dat omdat de zeelui van de wijnlanden dagelijks een portie jonge rode wijn kregen en de Nederlanders niet.

De eerste wijnstokken werden in de ‘Company’s Garden’ (de huidige botanische tuin van Kaapstad) geplant temidden van de augurken en de tomaten. Volgens mijn informatie was dit slechts het begin, want ‘nog voor de eerste druiven werden geperst, was de wijn de gouverneur al naar het hoofd gestegen. Hij vroeg steeds meer stokken en zocht naarstig in ‘zijn’ kolonie naar nieuwe en betere plekken om ze te planten.’ Zoals ze zeggen: ‘the rest is history’. Toch duurde het nog veertig jaar voordat de wijnproductie echt een vlucht nam. Toen arriveerden er namelijk honderden gevluchte Franse hugenoten in Zuid Afrika, die kennis van de wijnbouw met zich meenamen.

Zij vestigden zich rond Franschhoek, een schilderachtig plaatsje verstopt achter de Groot Drakensteinbergen, waar de aandacht voor mooie wijnen en goed eten tot op de dag van vandaag bewaard is gebleven. Het kleine dorp kent maar liefst 36 restaurants en rond de 40 wijnboerderijen! In dit gebied vind je nog steeds veel wijnboerderijen met Franse of frans klinkende namen. Het Frans als taal heeft het niet overleefd. De Nederlanders hadden al een te grote stempel op het land gedrukt, vooral omdat het onderwijs werd gegeven in deze taal. Het Afrikaans van vandaag stamt af van het Nederlands en ondanks het feit dat er veel nieuwe woorden aan het Afrikaans zijn toegevoegd, is het redelijk te volgen. Voor ons nieuwe, grappige woorden zijn b.v. ‘bedorwe brokkie’ (verwend kind), ‘plaas’ (boerderij), ’verkleurmannetjie’ (kameleon) of ‘duikweg’ (tunnel). En dat is slechts het begin (haha).

Wij hebben geen tijd om de hele ‘wyn roete’ te rijden, bovendien is de oogst al voorbij, dus pikken we er een paar mooie hoogtepunten uit; naast Franschhoek ook Stellenbosch, Paarl en de ‘goue’ tip uit ons boekje: Babylonstoren. En passant wijken we uit naar Hermanus. Al zijn er dan geen walvissen in dit jaargetijde, het ligt wel prachtig aan de Atlantische kust.

Om met Stellenbosch te beginnen….. Stellenbosch (‘Eikestad’) is één van de oudste steden van Zuid Afrika. De plaats is genoemd naar Kaap gouverneur Simon van der Stel (van der Stels bosch) die in 1679 op deze vruchtbare grond een nederzetting stichtte. De authenticiteit van dit dorp met vele oude huizen in Kaap-Hollandse stijl is zeer goed bewaard gebleven.

De vele eiken zijn een overblijfsel van de grote behoefte aan eikenhout in de begintijd van de wijnboerderijen. De van oorsprong Europese wijnboeren waren namelijk gewend hun wijnvaten van eikenhout te maken. Doordat de eiken door het Zuid-Afrikaanse klimaat veel sneller groeiden dan in Europa, bleek het eikenhout al snel te sponzig en dus ongeschikt om wijnvaten van te maken. Nu zorgen ze vooral voor een welkome schaduw in de brandende zon!

We wandelen genietend door de Dorpsstraat en kunnen ‘Oom Samie Se Winkel’ natuurlijk niet links laten liggen. Deze victoriaanse winkel is al in 1904 geopend en weet zich, ondanks de opkomst en concurrentie van supermarkten en souvenirwinkels nog steeds te handhaven. Een heerlijke winkel van sinkel!

We kunnen Paarl ook niet overslaan, tenslotte wordt daar de favoriete wijn van sommigen onder ons (;-D) geproduceerd. Paarl was de derde stad op de Kaap die gesticht werd door de Hollanders. De naam komt van de karakteristieke berg waaraan het plaatsje ligt. De ronde top van de berg glinsterde na een regen bui als een parel in de zon, alhoewel de lokale bevolking er meer een schildpad in zag……..

We gaan iets drinken bij Babylonstoren, een historische boerderij uit 1692 die claimt een van de best behouden voorbeelden van ‘Cape Dutch farms’ te zijn. De boerderij heeft naast druiven ook een enorme tuin vol fruit, groenten, inheemse planten, bijen voor de bestuiving, eenden en kippen enz. enz.

Natuurlijk kan daarbij eigengemaakte ijsthee of een ‘Babylon health drink’ niet ontbreken. Nee, we gaan deze keer niet voor de een van de vele eigengemaakte wijnen. Onze tijd dringt en er valt nog zoveel te ontdekken 🙂

Tot slot nog een paar woorden over Spier, eveneens een wijnboerderij uit 1692 en ons onderkomen voor onze tijd hier. Spier heeft duurzaamheid hoog in het vaandel staan met de slogan: ‘sustainability is a long word for the short answer to most issues: thinking, with feeling’. Het terrein is groot en praktisch geheel zelf supporting. Achter het hotel ligt de boerderij waarvandaan alle verse ingrediënten voor een heerlijk diner in restaurant Eight komen.

Terwijl wij een blik werpen over de landerijen zien we in de verte wagonnetjes vol kippen langzaam over het land rijden. De kippen hebben volop de ruimte, de wagonnetjes zijn gedeeltelijk open aan de onderkant waardoor het land gelijkmatig bemest wordt. Inderdaad zelfvoorzienend.

Alles in ogenschouw nemend is het volop genieten in dit wijnland en hebben we bij lange na niet genoeg tijd om alles in ons op te nemen en te beleven. Redenen genoeg om terug te willen komen !!