Verhuizen is altijd bitterzoet. Ik spreek uit ervaring, want onze aankomende verhuizing is al onze twaalfde in 36 jaar. Verhuizen is niet alleen ‘het verplaatsen van een huishouden van het ene naar het andere huis’, het is eveneens een kwestie van afscheid nemen, opnieuw beginnen en de balans opmaken; evalueren hoe de afgelopen periode verlopen is, wat je ervan geleerd hebt en hoe je er je voordeel mee kunt doen in de toekomst. Dat klinkt gemakkelijker dan het is. Ervaring leert zou je zeggen, maar de meeste verhuizingen zijn, in ons geval, vaak ongepland, dikwijls redelijk onverwachts en komen toch iedere keer weer veel te snel. Gemiddeld elke drie jaar een nieuw begin, gaat niet zonder slag of stoot.

Eén van de vragen die ons, bij verhuizingen, heel vaak wordt gesteld, is in welk land we met het meeste plezier gewoond hebben. Een bijna onmogelijke vraag om te beantwoorden. Elk land waar we gewoond hebben is immers doordrongen van onze eigen en hoogstwaarschijnlijk ‘gekleurde’ herinneringen? Clem Schouwenaars (Vlaams dichter) vergelijkt herinneringen met insecten. Volgens hem kunnen herinneringen bestaan uit zowel vlinders als wespen. Een mooie metafoor. Herinneringen zijn, voor ons mensen, heel belangrijk, want al sinds de mensheid bestaat vertellen we elkaar verhalen. Verhalen over onze familie, over speciale gebeurtenissen, kortom over alles wat we niet willen en/of mogen vergeten. Herinneringen in welke vorm dan ook zijn daarom een kostbaar goed. Een wonderlijk fenomeen daarbij is dat onderzoek heeft uitgewezen dat we na onze dertigste de neiging hebben om de pijnlijke of verdrietige herinneringen weg te stoppen. We staan liever stil bij de positieve, leuke momenten. Herinneringen blijken dan dus niet altijd betrouwbaar meer te zijn!

Omdat onze aanstaande (en voorlopig laatste) verhuizing een extra bijzondere is vanwege het feit dat het meteen een afsluiting van een levensstijl inhoudt, is het deze keer misschien extra belangrijk om onze herinneringen, onbetrouwbaar of niet, eens op een rijtje te zetten. Welke vlinders koesteren we? Een beetje nostalgie als het ware. Ik heb trouwens een mooi verwoord stukje gelezen over nostalgie: ‘in het land der volwassenheid is nostalgie een dankbare ontsnappingsroute voor wie even genoeg heeft van realiteit, prestatiedrang of kopzorgen. Het is een veilige cocon waarin je even kunt schuilen voor het heden en teruggrijpen naar fenomenen uit je jeugdjaren; het is comfort food voor de ziel, iets vertrouwds in een onzekere wereld.’

De eerste keer naar ‘buiten’ met de kinderen was naar India (1994). Hiervoor hadden wij er zelf al drie verhuizingen opzitten. In 1982 naar Hellevoetsluis, in 1987 naar Kejayan, Indonesië en in 1990 weer terug naar Nederland, naar Joure. Terug naar India. Choladi, een dorpje in de ‘middle of nowhere’, was een geweldige start. Goed, we waren de enige buitenlanders in de verre omtrek, maar wat hebben we daar een leuke tijd gehad. Denk aan de verjaardagsfeestjes met de volwassenen wanneer onze jongens jarig waren, de engelse lessen, de kookclub en zelfs de ‘aerobic’ op de ‘colony’, de theeplantages vlak voor onze compound, de kleinschaligheid, de saamhorigheid en de knusheid van ons afgelegen leven. Veel vlinders!

Daarna naar Dhaka, Bangladesh (1997), een land met enorme tegenstellingen. De jongens gaan hier voor het eerst naar school en maken vrienden. Leuk is de Nederlandse club met de Nederlandse school, een oase van vrijheid in dit moeilijke land, waar alles zich letterlijk ‘in your face’ afspeelt. Voor mij heeft de ‘School of Hope’, een school voor kinderen uit de sloppenwijken waarvan ik in het bestuur zat, nog steeds een warm plekje in mijn hart. Uiteraard kent zo’n land met al haar armoede en problematiek een aantal wespen, maar de positieve herinneringen voeren de boventoon. In moeilijke omstandigheden heb je elkaar nodig en kun je bij elkaar terecht om te relativeren en opnieuw op te laden. Je leert een land anders kennen als je er woont!

De volgende verhuizing is naar Surabaya, Indonesië (eind 1999). Een land wat dicht bij ons ligt en waar we al enige goede herinneringen hebben liggen. Ook hier treffen we het weer met fijne mensen om ons heen. Cultuur, geschiedenis, verschillende geloven, veel reizen en ontdekken en ‘thuis’ de Nederlandse vereniging met feesten als Sinterklaas en carnaval. Een overweldigende hoeveelheid aan indrukken en een herkenning wat datgene waarover, vooral ik, in mijn jeugd al zoveel heb gehoord. Mooie vlinders.

Eind 2003 verhuizen we naar Cully in het Franstalige deel Zwitserland. We wonen hier prachtig midden in de wijngaarden met uitzicht over het meer van Genève. Een aanslag op onze financiën, maar wat een plek, wat een herinneringen!! We leren skiën, ontdekken de bergen en de gletsjers en genieten van onze wandeltochten rondom het meer om na afloop te fonduen of te racletten in ons eigen kaashuis! Aikido is hier een zaterdag ritueel inclusief spelletjes en tosti’s met de vrienden tot besluit. De jongens hebben hier meer vrijheid. Het is misschien minder gemakkelijk om contacten te leggen met de lokale bevolking, maar de school, de mogelijkheden die het land biedt en de (relatieve) nabijheid van ons eigen land zijn zeker allemaal pluspunten.

In 2006 gaan we weer verder. We vertrekken naar Manila (Ayala Alabang) in de Filipijnen. We ontdekken de wereld van het duiken als gezin, genieten van de prachtige stranden, de onderwaterwereld en ander natuurschoon. Het is ook een harde wereld met veel problematiek zowel in (delen van) het land als ook in en rondom de fabriek in Cabuyao. Voor het eerst hebben we te maken met bodyguards en gewapende mensen bij de ingang van grote openbare gelegenheden. Toch overheersen ook nu de positieve ervaringen, vooral buiten de grote stad. We zijn hier eigenlijk te kort om heel veel herinneringen te maken.

Terwijl onze oudste vanuit hier het nest verlaat om in Nederland verder te studeren (om zijn ‘wortels’ beter te leren kennen), gaan wij, in 2008, gedrieën verder in Accra, Ghana. Omdat ons gezinsleven is veranderd, moeten we een nieuwe balans vinden, hetgeen ons allen uitstekend lukt. Een ander continent…..wat een verschil! In cultuur, in geschiedenis, in beleving, in kleur….. Afrika is in alle opzichten anders. Het is dus even wennen. 😉 De Afrikanen (generalisatie) zijn direct, zowel in hun taalgebruik als in hun gewoontes. Na zoveel jaren van diplomatie en het ‘voorkomen van gezichtsverlies’ is dit beslist een behoorlijke overgang. Tegelijkertijd is het wel duidelijk. Het is voor ons leven een verrijking om, als tegenwicht, ook aan dit continent te mogen proeven. Gelukkig vallen we wederom in een warm bad. Er is weinig cultuur om ons heen, je bent dus op elkaar aangewezen om er iets van te maken. 

Vanuit hier vertrekt in 2011 ook onze jongste naar Nederland om, in navolging van zijn broer, in Groningen te studeren. Ons gezinsleven veranderd voor de tweede keer. We gaan verder zoals we ooit begonnen zijn. De jongens komen nu logeren en zien ons en hun vakantie omgeving met nieuwe ogen en een nieuwe waardering. Leuk om te ervaren. V.w.b onze volgende verhuizingen maken we in 2012 een soort ‘tussenstop’ in Blonay, Zwitserland om in 2014 te verhuizen naar Bangkok, Thailand. Terug naar Azië.

Bangkok, de stad der engelen, is de grootste stad waar we ooit gewoond hebben. Voor ons een stad met heel veel mogelijkheden, een veilige stad en een stad om langzaam te ontdekken en te doorgronden. We hebben hier, naast Indonesië, onze meeste logees ontvangen en met hen veel delen van Thailand bezocht. Een heerlijk land om in te wonen als ook een fantastisch vakantie land. Sinds de 18e van deze maand is onze verhuizing terug naar Nederland echter definitief een feit. De officiële aankondiging is gedaan en de reacties stromen binnen. Veel mensen sturen felicitaties, positieve gedachten over ‘vrijheid en tijd’ in combinatie met ‘alle goeds’ voor de toekomst. Een enkeling gaat een stapje verder en schrijft een ontroerend bericht, een bericht waar je even stil van wordt; een afscheidsbrief pur sang!

‘Dear Boss,I saw the announcement yesterday, although it was holiday in Nigeria, but my heart was heavy and it was mixed feeling for me. For some moment, I was alone and quiet, not sure what was going through my head and mind, but at the end, I thank God for your life, for your family and for God giving you the opportunity to have a fruitful 36 years. I have no doubt that there are hundreds (just being modest with the number) that will also feel the way I felt seeing the announcement, these are people you have touched their career lives.’

Over vlinders gesproken……..dit is een hele bijzondere!

Terugkijkend naar de voorgaande jaren bedenk ik dat het vooral de mensen om ons heen zijn geweest die van het wonen in elk land een bijzondere ervaring hebben gemaakt. Elk land kent haar eigen charme en mogelijkheden, maar de mensen (lokaal en expats) maakten het voor ons een thuis. We hebben het keer op keer getroffen, waardoor we onze jaren buiten Nederland met een gevuld hart kunnen afsluiten en we ons nu vol vertrouwen en verwachting kunnen richten op een nieuwe toekomst. Ze zeggen immers niet voor niets dat optimisme gaat over het zien van de mogelijkheden zonder de realiteit te ontkennen? Daarnaast zijn de mooiste herinneringen de vlinders die nog moeten komen 😉