De derde wandeling

In ons boekje staan drie wandelingen door Porto waarvan we er, tot nu toe, nog maar twee gedaan hebben. Deze derde wandeling voert ons door de meer stedelijke (urban) wijken van de stad; Santo Ildefonso en Bonfim. Op het oog voorzien van veel restaurantjes, winkels maar zonder veel ‘bekende’ bezienswaardigheden. Zover zijn we echter nog niet. We hebben eerst een afspraak in het Palácio da Bolsa voor een rondleiding.

Dit beurspaleis, uit de tweede helft van de 19e eeuw, werd aanvankelijk gebouwd als zetel voor de Handelsvereniging van Porto, wat getuigt van het belang van de handel voor stad in die tijd. Onze gids is een dame die de vaart er goed inhoudt. Ze spreekt met een vet accent waardoor ze niet zo gemakkelijk te volgen is, heeft een humor die kennelijk niemand echt aanspreekt en heeft duidelijk een tijdschema. We moeten echt doorlopen om haar bij te kunnen benen. Het is dat je haar nodig hebt om de binnenkant van het gebouw te kunnen bekijken……

Elke rondleiding door dit paleis begint op de binnenplaats (Pátio das Nações) die later werd overdekt met een glazen koepel. Deze Hal van de Naties heeft een schitterend ingelegde vloer en een kroonluchter die maar liefst 1500 kilo weegt. Er hangen wapens van Portugal en twintig landen waarmee het land handel dreef.

Het hoogtepunt van de rondleiding is toch wel de Arabische Zaal (Salão Árabe), die is ontworpen naar het voorbeeld van het Alhambra in Granada. Deze zaal is volledig ingericht in de exotische ‘Moorse revival stijl’ die helemaal hip was in de 19e eeuw. Alles is zeer rijkelijk versierd en naar verluidt is er zo’n twintig kilo goud in verwerkt. Het is ook geen verrassing wanneer we horen dat in deze salon vroeger de officiële activiteiten met politici uit de hele wereld plaatsvonden.

Deze ruimte werd als zo uitzonderlijk beoordeeld dat er wel een kleine misser in moest worden opgenomen. Niets is immers compleet volmaakt behalve ….. Volgens onze gids loopt de lijn van het midden naar de toegangsdeur niet loodrecht, waardoor het probleem van volmaaktheid naar wens was opgelost. Het valt ons totaal niet op, hoor.

Zoals gewoonlijk lopen we na afloop verder ‘naar beneden’ om aan de waterkant te genieten van een kop koffie en een croissant. In Portugal eet je ’s ochtends een ‘torrada’ (geroosterd brood met boter) een ‘croissant com queijo fiambre’ (ham kaas croissant) of de ons ondertussen bekende ‘pastel de nata’. Natuurlijk met een ‘cafezino’ (espresso), ‘café cheio’ (espresso met een beetje water), ‘abatonado’ (gewone koffie), pingo (koffie met een druppeltje melk) of een ‘galão’ (koffie verkeerd). De cappuccino doet haar intrede hier, maar is toch vaak een gewoon een opgeklopte latte. We zitten weer heerlijk in het ochtend zonnetje en hebben geluk dat de eigenaresse van het restaurant ons goed gezind is, want eigenlijk zijn ze nog niet open. Anderen worden zonder pardon weggestuurd. We zitten hier dus erg tevreden met een kop latte en een brownie i.p.v. een croissant, want dat is wat er is 🙂 en maken een plan voor de rest van de dag.

We willen onze wandeling starten bij ‘Igreja de Santa Clara’, een ietwat verborgen kerkje vlakbij de restanten van de oude stadsmuur. Deze stadsmuur is een herinnering aan de vesting die koning Alfonso IV in 1336 om Porto liet bouwen. Langs de stadsmuur is zelfs een gondel gebouwd om mensen vlotjes de berg op te brengen. 

De kerk van Sint Clara wordt beschreven als een ‘verborgen pareltje’. Met haar haast sobere en bescheiden buitenkant word je echter op het verkeerde been gezet, want de binnenkant blijkt een wereld vol goud en overdaad. Deze katholieke kerk werd in de 15e eeuw gebouwd naast het Santa Clara klooster om de nonnen van de Orde van Clarissen te huisvesten. Er was gewoonweg meer ruimte nodig. De Orde van Clarissen is gesticht door Clara van Assisi (1194-1253) die, onder invloed van Franciscus van Assisi, haar ouderlijk huis verliet, haar maatschappelijke positie opgaf en zich volledig stortte op de navolging van Christus in radicale armoede. Toch een behoorlijke tegenstelling, lijkt me. Aan de ene kant het principe van en geloof in radicale armoede, aan de andere kant een kerkinterieur dat bedekt is met goud en decoraties in meerdere kleuren (polychroom). Santa Clara treft hier geen blaam. In de 17e eeuw is het interieur compleet veranderd waardoor er nu praktisch geen stukje is overgebleven wat niet is versierd met engeltjes, cherubijnen, heiligen of andere decoraties. Misschien over de top, maar het resultaat wordt tegenwoordig wel beoordeeld als één van de mooiste voorbeelden van ‘barok ontmoet rococo’ vakmanschap in Portugal. Sinds 1910 is de kerk dan ook een Nationaal Monument en sinds 1996 staat het op de UNESCO werelderfgoedlijst.

Binnen staan je zintuigen en emoties op scherp. De kerk is indrukwekkend, over de top, fascinerend, een beetje weerzinwekkend, intrigerend en meer van dit alles ineen. We horen en zien dat de kerk net een renovatie van ruim 2 jaar achter de rug heeft, waarin elk onderdeel, van klein tot groot, is opgepoetst, gerepareerd of vervangen. Een zeer omvangrijke klus.

Boven komen in een zaaltje waar de nonnen de dienst bij mochten/moesten wonen. Aan de muren schilderijen waarop plastisch wordt uitgebeeld wat de gevolgen kunnen zijn van ongelovigheid of onvoldoende aanvaardbaar gedrag. Een bloederig afgehakt hoofd is hier geen uitzondering. Langs drie wanden zien we klapstoelen met vreemd uitziende houten gezichten erop. Ze variëren van engelachtig tot grotesk en van demon tot dierenkop. De suppoost vertelt dat moeder overste de nonnen hun stoelen toewees naar gelang hun gedrag of hun karaktereigenschappen. Het leven in het klooster werd met strenge hand en veel vroomheid geregeld.  

We gaan verder met luchtiger zaken in de vorm van de winkelstraat Rua de Santa Cristina alwaar je niet om het Majestic Café heen kunt. Door alle drukte voor de deur hebben we pas laat in de gaten dat het hier om één van de top tien mooiste cafés van de wereld gaat. Een jongen naast mij legt aan een paar toeristen uit dat een drankje hier wel vijf keer zoveel als ergens anders kost. Dat zal best! Het is ons nu te druk, maar later op de middag drinken we hier toch een kopje thee om even de sfeer te proeven.

Het café uit 1921 is lange tijd het stamcafé geweest van enkele beroemde inwoners van Porto. Toch moest het café in 1963 zijn deuren sluiten. Na jaren van renovatie werd het café opnieuw geopend in 1994. De oude grandeur en de schitterende Art-Nouveau decoratie zorgen ervoor dat het Majestic Café nu nog steeds één van de drukst bezochte plaatsen in de binnenstad is, al zijn het tegenwoordig vooral toeristen. Het verhaal gaat dat dit ook het favoriete café van J.K. Rowling was wanneer ze in Porto verbleef. Of dat waar is, vinden we nergens terug. Wel lezen we een column uit een lokale krant van 1923: ‘An example of what a café should actually be, has just been given to us. We are referring to the newest establishment ……. It is one of the most noble and luxurious cafés that we know of, for which it’s name Majestic is most suited and justified.’ We drinken dus een vorstelijk kopje thee, de prijs was het waard ;).

Ons volgende aandachtspunt is Mercado do Bolhão, de lokale markt en een iconische bezienswaardigheid in de stad. Hoewel de hele markthal recentelijk helemaal vernieuwd is, is de sfeer, volgens kenners, goed bewaard gebleven. Hier kun je verse groenten en fruit, vlees, kaas, vis, en nog veel meer dingen proeven en uiteraard ook kopen. We zien diverse mensen een plankje met toastje bestellen, waarop ter plekke sardientjes, makreel of iets anders lekkers wordt gesmeerd. Dat lijkt ons een prima idee. Bij een kraampje vlakbij kopen we een lekker wit portje en zo ervaren we even later, temidden van vele anderen, het relaxte leven van de Portugees…….tenminste dat denken we. Leuk is het!

We dwalen verder langs smalle straatjes,

genieten in een parkje dat door de lokale kunststudenten gebruikt is om hun (protest)werk op te hangen

en zien veel graffiti om ons heen.

Het is elke keer weer verrassend wat je gaat ontdekken en in Porto worden we zeker niet teleurgesteld.